Onze partner: de goudsmederij Guthmann
Sieraden kunnen ook duurzaam worden geproduceerd. Bij Waschbär vind je een kleine, maar fijne sieradencollectie. We nemen een kijkje in de goudsmederij van Guthmann, waar het traditionele ambacht van goudsmid nog steeds liefdevol wordt beoefend.
Traditie is trendy
Een oude stationsklok hangt als een symbool boven de werkbanken in de goudsmederij van Guthmann in Pforzheim. Maar de tijd heeft hier zeker niet stilgestaan. Integendeel: Wat hier met ambachtelijk vakmanschap wordt gecreëerd, gaat met de tijd mee zonder strikt de modetrends te volgen. “We leven in een opwindende tijd, want veel van de oude technieken die we hier gebruiken zullen goudsmeden in de toekomst niet meer leren”, aldus Christian Guthmann. Hij en zijn zes medewerkers beheersen deze technieken echter nog steeds. Het handmatig solderen van een metaalverbinding met de soldeervlam, het filigraan buigen van een zilverdraad in een ring of het onverschrokken persen van een minuscuul goudklompje met een bijna 100 jaar oude plethamer op schuurpapier. Hierdoor ontstaan goudplaatjes met een structuur en deze vormen het glanzende hoogtepunt van de nieuwe sieraden met riviergoud voor het Waschbär-assortiment.
Familietraditie met hoogte- en dieptepunten
Christian Guthmann is de vierde generatie die de goudsmederij in Pforzheim runt. Zijn overgrootvader richtte het bedrijf op in 1906. In die tijd was het maken van sieraden in Pforzheim ook een bijverdienste van de boeren die zo hun inkomen aanvulden tijdens barre winters. “Sieraden zijn vooral in trek tijdens de kerstperiode en in die tijd hadden de mensen in de landbouw minder te doen. Dankzij deze traditie heb ik ook vandaag de dag nog steeds een aantal thuiswerkers die afhankelijk van de hoeveelheid opdrachten voor mijn bedrijfje werken“, zegt Guthmann. Hij leerde het vak van goudsmid van de grond af en ging naar de Goldschmiedeschule in Pforzheim. Toch was zijn pad niet voorbestemd: “Zelfs als je het over familietraditie hebt, betekent dit niet dat het altijd zo blijft. Er kan sprake zijn van een crisis, wellicht vernietiging door oorlogen of zelfs ontwrichtende veranderingen als gevolg van de globalisering.”
Ooit werelstad van de juwelenindustrie
Rond 1800 heerste er, in de ware zin van het woord, een ‘goudkoorststemming’ in de zelfbenoemde ‘goudstad’ Pforzheim. Met 900 fabrieken was het de grootste fabrieksstad in Baden en werd het beschouwd als de belangrijkste juwelenstad ter wereld. In 1914 werkten hier rond 30.000 mensen in de sieradenindustrie. Sinds de jaren ‘80 heeft de sieradenindustrie in Pforzheim zijn marktaandeel verloren aan de goedkope massaproducenten in het Verre Oosten en vandaag de dag zijn er nog maar ongeveer 50 van de meer dan 500 bedrijven over. Één daarvan is de sieradenfabriek van Guthmann.
Hier worden unieke sieraden in kleine hoeveelheiden met de hand gemaakt. Dit geldt ook voor de collectie die Christian Guthmann en zijn team voor Waschbär produceren. Bij de selectie van de sieraden lag de nadruk op duurzaamheid. De meeste edelmetalen die worden gebruikt, bestaan uit gerecycled materiaal afkomstig van bedrijven in de regio Pforzheim. Dit betekent dat de edelmetalen niet eerst met zwaar gereedschap hoeven te worden gedolven en de halve wereld over te worden vervoerd.
Riviergoud uit Duitsland
Een deel van het gebruikte goud is afkomstig van natuurlijk voorkomend riviergoud in het noorden van Hessen. Daar worden in de rivier de Eder kleine goudklompjes gevonden, die als het ware tijdens de grindverwerking als bijproduct worden weggespoeld en zonder gebruik van chemicaliën kunnen worden gewonnen. “Dit is natuurlijk veel duurder dan het goud op de wereldmarkt en de beschikbare hoeveelheid is ook niet voldoende om te voldoen aan al onze goudbehoeften”, legt Christian Guthmann uit. “Maar het is mooi om te zien hoe het goud uit een lokale rivier naar ons toe wordt gebracht zonder de natuur te ontginnen of te schaden.” Guthmann maakt, ook met het oog op duurzaamheid, voor sommige delen van de nieuwe Waschbär-collectie gebruik van glas.
Bewust traditioneel en tegelijkertijd duurzaam
“We zijn altijd heel traditioneel gebleven, uit nostalgie”, vertelt Guthmann. “We hebben bijvoorbeeld nooit de overstap gemaakt naar plastic verpakkingen en gebruiken geen noppenfolie om onze dozen op te vullen.” Wat het afvalwater en het gebruik van chemicaliën betreft, zijn de wettelijke voorschriften in de juwelenindustrie in Duitsland sinds de jaren ‘80 zeer streng. “We hadden om financiële redenen al vroeg van onze watercircuits een gesloten kringloop gemaakt, waardoor de edelmetalen in het stof of in oplossingen kunnen worden opgevangen en gerecycled.“
Stimulans voor duurzame ideeën
Dit onderscheidt een lokaal bedrijf zoals goudsmederij Guthmann ook van internationale concurrenten die goedkoop in grote hoeveelheden produceren, wat ten koste kan gaan van mens en milieu. Want wie soldeert, moet ook met zuren werken; wie met edelmetalen werkt, heeft te maken met chemicaliën – en die mogen in geen geval in het afvalwater terechtkomen. “De samenwerking met Waschbär heeft ons er opnieuw toe aangezet na te denken over welke materialen door nog duurzamere kunnen worden vervangen.” Zo is het katoen voor de armband of ketting nu gecertificeerd volgens Oeko-Tex Standard 100 Produktklasse 1. Deze katoenen banden worden met bijenwas gewaxt, zodat ze langer meegaan.
Sieraden als levensfilosofie
De collectie van sieradenfabrikant Guthmann is niet gebaseerd op kortstondige trends. Wat mooi is en siert, moet zo lang mogelijk meegaan. Christian Guthmann vat het als volgt samen: “Het is een levensfilosofie. Als kind liep ik door de werkplaatsen van mijn opa en vader en voelde me er thuis. Ik mocht vele jaren met mijn vader werken, wat veel voor me heeft betekend. Ook toen ik nieuwe wegen moest inslaan, zoals elke generatie voor mij: Ik doe het met passie! Mijn kleine team en ik halen veel vreugde uit het maken van sieraden.”
