Seizoenskalender november

November staat in het teken van regionale wortelgroenten. Groenten, waarvan de wortels eetbaar zijn en die bij ons als hoofdgerecht of bijgerecht op het bord landen. Tot de wortelgroenten behoren onder andere rode biet, knolselderij en schorseneren. Een andere belangrijke rol in de seizoenskalender van november spelen vitaminerijke koolsoorten, die ons fit houden tijdens de zonloze winterdagen. En dat is hard nodig, want in november verdwijnt vers fruit als bron van vitaminen van het menu. Alleen de stoofpeer en kweepeer vinden nog hun weg naar de week- en supermarkten.

Seizoenskalender november: alles in één oogopslag

Het eten van regionale seizoensgroenten en fruit biedt veel voordelen. Minimale transportroutes zorgen ervoor dat groenten en fruit worden geoogst als ze echt rijp zijn. Ze bevatten meer vitamines en smaken tegelijkertijd beter. Bovendien is de uitstoot aanzienlijk lager bij kortere transportroutes. Een seizoenskalender geeft je een overzicht van welke groenten en fruit er momenteel regionale verkrijgbaar zijn.

November biedt vele lekkere groenten en fruitsoorten. Deze grafiek verschaft je een overzicht.

→ Hier kun je de grafiek als PDF downloaden en uitprinten.

Seizoenskalender november: dit behouden we van de voorgaande maanden

Zelfs in november is het pompoenseizoen nog lang niet voorbij. Als je ondertussen genoeg hebt van ovenpompoen, pompoensoep en pompoentaart, dan zijn pompoenketchup of pompoenjam misschien een idee. De nog steeds vers geoogste salades kunnen verfijnd worden met regionale bladspinazie, radijs en bosui. Bleekselderij en venkel vergezellen ons met hun karakteristieke smaak ook op koude dagen.

Rode biet, schorseneer en dergelijke: in november zijn er volop wortelgroenten.

Terwijl de vorst de meeste soorten groenten kapot maakt, houden de robuuste wortelgroenten in de grond stand. In november zijn pastinaak, radijs, rode biet, schorseneren, knolselderij, raap en koolraap erg populair en dat in overvloed. Maar wat doe je met deze grote rijkdom?

Wortelgroenten uit de oven

De stevige wortelgroenten kunnen het best in de oven worden bereid. Zo kun je bijvoorbeeld in een paar stappen en met slechts een handvol ingrediënten een heerlijk hoofdgerecht op tafel zetten.

Ingrediënten voor wortelgroenten uit de oven

• 1,5 kg diverse wortelgroenten
• 2 uien
• thijm
• komijn
• 100 ml olijfolie
• zout
• peper
• wat honing (of dadelsiroop als veganistisch alternatief)

Bereiding van de wortelgroenten in de oven

1. Verwarm de oven voor op circa 200 °C boven-/onderwarmte.
2. Schil de wortelgroenten indien nodig en snijd ze in hapklare stukken. Laat de uien heel, omdat ze anders te zacht worden.
3. Meng de kruiden met de olie en meng de groenten er vervolgens door.
4. Verdeel alles over de bakplaat en besprenkel het met wat honing of de dadelsiroop.

Na ongeveer 45 minuten zijn de groenten gaar. Een friszure dip op basis van (soja)yoghurt, citroensap en knoflook past hier goed bij.

Wortelgroentepuree

Als romige puree is lokale wortelgroente al even eenvoudig als lekker klaar te maken. In een 50/50 verhouding worden de wortelgroenten gekookt met aardappelen en gepureerd. Het leuke is dat je met dit recept naar hartelust kunt experimenteren, want je kunt in principe elke wortelgroente gebruiken en de verschillende soorten met elkaar combineren.

Deze ingrediënten heb je nodig voor de wortelgroentepuree

• 500 g wortelgroenten
• 500 g aardappelen (kruimig kokend)
• 250 ml melk of plantaardig alternatief
• 50 g boter
• 1 snufje zout en nootmuskaat

En zo maak je de puree

1. Schil de wortelgroenten en snijd ze in stukken van ongeveer twee centimeter.
2. Kook de groenten ongeveer 25 minuten totdat ze zacht zijn.
3. Laat de groenten afkoelen en pureer ze met een staafmixer.
4. Smelt de boter in de melk/plantaardig alternatief en voeg dit aan de gepureerde groenten toe.
5. Breng op smaak met de kruiden en voeg meer melk/plantaardige alternatief toe als de consistentie te dik is.

Ook in de seizoenskalender van november: kool in alle variaties

Kool, kool en nog eens kool … In november is er een overvloed aan gezonde kruisbloemige groenten. Hoe verschillend de afzonderlijke soorten er aan de buitenkant ook uitzien, hebben ze toch veel gemeen. Dit betreft bijvoorbeeld hun hoge vitaminegehalte. Want als het gaat om vitamine C, zijn de inheemse kruisbloemige groenten ware vitamineboosters en doen ze niet onder voor sinaasappels en dergelijke, integendeel. Nog een overeenkomst: alle seizoenskoolsoorten kunnen ook rauw worden gegeten. Wie echter een gevoelige spijsvertering heeft, moet voorzichtig zijn met het eten van rauwe kool. Toch zijn niet alle kolen hetzelfde, zoals blijkt uit de volgende productinformatie:

Bloemkool

Terwijl in Nederland vooral witte bloemkool wordt gegeten, zweren ze in andere landen bij meer kleurrijke soorten. De rode en paarse bloemkoolkoppen, die in ons land vrij zeldzaam zijn, zijn rijk aan antioxidanten. Deze beschermen de lichaamscellen tegen vrije radicalen. Dus wie zo’n kleurrijk exemplaar tegenkomt, moet niet aarzelen en direct toeslaan. Overigens: De stevige roosjes van de bloemkool zijn de bloeiwijze die nog niet is doorgeschoten. Als de kool verder zou groeien zonder te worden geoogst, zouden de roosjes opengaan en de bloemkool tot bloei komen.

Broccoli

Aan de stevige roosjes van de broccoli kun je de nauwe verwantschap met bloemkool herkennen. De groene plant worden veel gezondheidsbevorderende eigenschappen toegeschreven. De consumptie ervan zou zelfs bepaalde vormen van kanker kunnen voorkomen. Je profiteert het meest van de voedingsstoffen als je het rauw eet, bijvoorbeeld gepureerd in smoothies. Goed om te weten: Alle delen van broccoli zijn eetbaar. Er hoeft dus niets bij het GFT-afval.

Chinese kool

De langwerpige Chinese kool wordt vooral gekenmerkt door zijn fijne bladstructuur. In reepjes gesneden zijn de witte en lichtgroene bladeren ideaal voor salades. In Korea wordt Chinese kool traditioneel gefermenteerd gegeten in de vorm van kimchi, de Aziatische tegenhanger van zuurkool, dat ook door fermentatie wordt verkregen.

Spruitjes

Spruitjes houden van vrieskou: om hun fijne, wrange smaak te ontwikkelen, moeten de roosjes korte tijd aan temperaturen onder nul worden blootgesteld. De lage temperatuur zorgt ervoor dat zetmeel wordt omgezet in suiker en dat de bittere smaak van de kooltjes wordt afgezwakt. Wie nog nooit spruitjes in het veld heeft gezien, zal verbaasd zijn: De minikooltjes groeien niet op de grond, maar verticaal op lange vaste planten.

Spitskool

De malse spitskool is nauwe verwant aan de witte kool en is de vroegste koolsoort. Het wordt geoogst van mei tot december. Terwijl hij in de zomer vrij mild smaakt, wordt de smaak naar de winter toe veel sterker. De bladeren van spitskool zijn zeer soepel en daarom ideaal om te vullen bijvoorbeeld voor koolrolletjes.

Witte kool

Met jaarlijks een oogst van circa 96,5 miljoen kilo is witte kool de belangrijkste koolsoort in Nederland. Noord-Holland wordt beschouwd als de witte koolprovincie van Nederland, waar maar liefts door 156 landbouwbedrijven het grootste deel van de groente wordt geteeld. Ongeveer driekwart van de kool wordt door fermentatie tot zuurkool verwerkt. Hierbij wordt de suiker in de kool door melkzuurbacteriën omgezet in melkzuur. Vanwege de lange houdbaarheid en het hoge vitamine C-gehalte was zuurkool in de 18e eeuw een standaardvoorziening voor de zeevaart en voorkwam het de wijdverbreide scheurbuik.

Boerenkool

Qua vitaminegehalte is boerenkool de absolute koploper onder de koolsoorten. Het bevat 120 mg vitamine C per 100 gram. Ter vergelijking: het vitamine C-gehalte van een sinaasappel is 53 mg per 100 gram. Boerenkool kan, net als alle andere koolsoorten, rauw worden gegeten. Maar zijn gekrulde bladeren zijn vrij dik en taai. Fijn gepureerd in een smoothie is het een ware traktatie in combinatie met banaan en appel, maar ook rauw.

Savooiekool

Savooiekool is bekend onder vele namen: In het Duits heet het bijvoorbeeld Wirsing. Het wordt ook wel groene kool genoemd. De verschillend gevormde, groene tot gele en sterk gekrulde bladeren hebben een kruidige smaak. In tegenstelling tot witte en rode kool is de savooiekool losser en niet zo strak gesloten. De grote bladeren van de savooiekool zijn zeer geschikt voor koolrolletjes.

Nog steeds vers te krijgen: knapperige salades

Het komt misschien als een verrassing, maar ondanks het koude weer houden sommige slasoorten stand en kunnen we er ook in november nog van genieten. En dat is belangrijk, want veldsla, witlof, rucola en dergelijke zijn belangrijke leveranciers van mineralen en vezels. Witlof wordt als bijzonder gezond beschouwd, omdat de bittere stoffen de stofwisseling stimuleren. De knapperige veldsla bevat daarentegen veel ijzer. Om dit optimaal te benutten is het aan te bevelen de salade te combineren met fruit of groenten die vitamine C bevatten. Dit werkt perfect met het volgende recept:

Veldsla met appels en gerookte tofu

De rooksmaak harmonieert over het algemeen heel goed met veldsla. Dit herfstgerecht wordt afgerond met knapperige appels en walnoten.

Dit heb je nodig voor de heerlijke veldsla

• 200 g veldsla
• 1 appel (rode appels, zoals de Braeburn, zijn het rijkst aan vitaminen)
• 50 g walnoten
• 1 kleine rode ui
• 1/2 blok gerookte tofu (ongeveer 100 g)
• 50 g gedroogde veenbessen, indien gewenst

Bereiding van de herfstsalade met veldsla

1. Was de veldsla grondig.
2. Snijd de appel in vieren en in dunne plakjes.
3. Hak de walnoten, uien en gerookte tofu fijn.

Als je wat zuur in je salade wilt, kun je een handvol veenbessen toevoegen.

Als dressing wordt een mengsel van olijfolie en appelazijn aanbevolen.

Dit komt in november uit de opslag

Dankzij moderne bewaarsystemen kunnen we in november nog beschikken over twee regionale fruitsoorten: appels en peren zijn beschikbaar uit de opslag. Ook in het koude seizoen zijn er dus sappige appel- of perentaarten verkrijgbaar. Daarnaast kunnen we ook nog genieten van witlof, dat rijk is aan bitterstoffen. En natuurlijk mogen aardappelen en uien niet ontbreken.