Het hervinden van een balans na de hackersaanval
Leidinggeven in tijden van crisis is niet bepaald wat je noemt een droombaan. Met tegenwind is het niet makkelijk om standvast en op koers te blijven. Toch kan Waschbär-bedrijfsleidster Katharina Hupfer ook iets positiefs uit deze crisissituatie meenemen.
Waschbär-News (WB-nieuws): Op een schaal van 1 (alles in evenwicht) tot 10 (nu is het genoeg!) – hoe gaat het circa vier weken na de hackersaanval op Waschbär met je?
Katharina Hupfer (KH): Ik zou zeggen in het midden met een lichte neiging naar de positieve kant. Ik stel het me voor als een berg: We zijn vooral bezig geweest met de taken om de berg op te kunnen klimmen en inmiddels op de top aangekomen. Daar waait het nog behoorlijk. Ik ben gevoelsmatig alweer een stukje op weg naar beneden en sta op een bergkam. Daar sta je goed, maar het is smal en je moet stapje voor stapje vooruit. Je hebt een ongelofelijk uitzicht in de verte en een plan hoe het verder kan gaan. Aan de linker- en rechterkant zijn er echter ook afgronden en je moet het evenwicht bewaren. Wat ik ook zie zijn nog andere bergen voor me, want ik weet dat dit niet van korte duur zal zijn en ons nog een tijdje zal blijven vervolgen. Er zullen up en downs zijn. Er komt ook een keer slecht weer en dan moet ik in een hut schuilen. Zo zie ik het op dit moment. We bevinden ons nog in een noodmodus, maar kijken ook reeds naar voren.
WB-nieuws: Om in het beeld van de berg te blijven – was het nieuws van de hackersaanval op 19 mei een blik in de afgrond?
KH: Het is eerst een echte schok en je kunt het gewoon niet geloven. De schok gaat dan over in onmacht. Dan kom je als team snel samen en overleg je hoe je met de situatie wilt omgaan. Wat bij ons zeer goed is gelukt. Onze IT-afdeling heeft snel gereageerd en het crisisteam was binnen enkele dagen gevormd. Op de tweede dag waren er al experts naar ons onderweg, ondanks het pinksterweekend. Dat was mogelijk, omdat vele mensen uit ons netwerk, die iets soortgelijks hebben meegemaakt, ons hebben ondersteund. Toen werd me duidelijk: dit gaat ons lukken!
WB-nieuws: Hoe is het Waschbär team in de eerste dagen met de situatie omgegaan?
KH: Het was voor ons belangrijk om eerlijk te zeggen wat er is gebeurd en zo zekerheid te geven. Wij hebben onze leveranciers en partners snel geschreven en we hebben onze klanten geȉnformeerd. Onze medewerkers hebben wij in meerdere online-meetings over de actuele stand van zaken geȉnformeerd. Dat is inmiddels een ritueel geworden en vindt één keer per week plaats. De bedrijfsleiding geeft dan antwoord op alle vragen van de medewerkers. We proberen in contact te blijven, want in de coronatijd kunnen we geen grote vergadering houden. Dat doen we met behulp van moderne techniek, met cloudgebaseerde meetings. Onze medewerkers luisteren deels via hun smartphones, doen actief mee en daarmee ondersteunen ze ons natuurlijk ook.
WB-nieuws: De persoonlijke uitwisseling is waarschijnlijk nog belangrijker door het ,,letsel ‘‘ – misschien te vergelijken met het gevoel na een inbraak waarbij iemand in de woning is gekomen en door je persoonlijke bezittingen heeft gewoeld.
KH: Dat gaat door merg en been; ook omdat dit altijd weer kan gebeuren. Dan heb je meerdere opties. Een daarvan is om precies te analyseren wat er met ons is gebeurd. Een expert heeft mij dit zo uitgelegd: Waschbär is niet gericht aangevallen, maar iemand is door de straat gelopen en heeft meerdere deurklinken uitgeprobeerd. Bij ons was de deur open en hij is dan naar binnen gegaan. Dat is iets willekeurigs en geen gerichte aanval. Als dit zo wordt geanalyseerd, dan is het noodzakelijk om deze kwetsbaarheid te leren accepteren, want je hebt snel door dat er geen zekerheid is. Dan schakel je liever over naar de modus: Wat doen we nu? Iedereen kan hier iets aan bijdragen, bijvoorbeeld door eens per maand je wachtwoord te wijzigen en daarvoor niet zijn naam of die van een familielid en geboortedatum te gebruiken. Dan heeft, denk ik, iedereen het gevoel van ‘ik kan er iets voor doen‘, dat een hackersaanval – mocht het nog een keer voorkomen – niet meer zulke ernstige gevolgen heeft.
WB-nieuws: Wat betekent de hackersaanval voor de bedrijfsleiding en het bedrijf?
KH: Het maakt je nog bewuster welke rol en handelingsmogelijkheden je hebt. In de crisis moet je vooral verticaal werken (dus top-down), ook als dat niet per se mijn stijl van leidinggeven is. We zitten al een tijd in een veranderingsproces en ik zeg dan altijd: We moeten allemaal bereid zijn om ons te veranderen. Dat heb ik ook na de hackersaanval tegen mezelf gezegd: Wees bereid om te veranderen en leer met de situatie om te gaan.
WB-nieuws: Wat heeft de hackersaanval bij jou persoonlijk veranderd?
KH: Uiteindelijk gaat het niet om je eigen ego, maar om wat het bedrijf en de medewerkers nodig hebben. Dan brengt je weer terug naar basis en merk je ook wat belangrijk is en wat alles bij elkaar houdt. Ja, de IT is aangevallen. Maar het bedrijf wordt bij elkaar gehouden door mensen: door onze medewerkers, partners en ons netwerk. In deze community kunnen we allemaal met elkaar praten. We hebben eigenlijk helemaal geen computer nodig. Wij hebben onze ideeën, onze creativiteit in ons hoofd. Dat werkt geweldig. Uiteraard moeten we manieren vinden om in contact te blijven en ideeën uit te wisselen, maar ook om elkaar te steunen en aan te moedigen. Dat geeft veel vertrouwen en dan wordt weer duidelijk: Je zit op de juiste plek en kunt een verschil maken. Zelfs in zo’n uitzichtloze situatie is er altijd een uitweg. Zodra je de kans krijgt om met je eigen handelingen iets te veranderen, dan gaat het vooruit en krijg je weer kracht en energie.