Milieuvriendelijk maandverband: Een menstruatieproject in Nepal
Met composteerbaar maandverband gemaakt van bananenvezels geeft het non-profit bedrijf NIDISI het goede voorbeeld in Nepal. Ze zetten zich in voor de reproductieve gezondheid van vrouwen, milieubescherming en tegen menstruatiestigma. NIDISI is afgeleid van het Griekse “sinidisi”, wat “geweten” betekent. Het bedrijf is voortgekomen uit een voormalige studentenorganisatie en is nu, net als Waschbär, een onderneming in verantwoord eigendom. Voor mede-oprichtster Sarah Stuhl was dit de enige ondernemingsvorm die zowel de geest van de studentenorganisatie als het doel van het bedrijf langdurig kan vervullen. In dit interview legt ze uit waarom Women Empowerment Projecten zoals het NIDISI menstruatieproject in Nepal zo belangrijk zijn en welke mogelijkheden ze bieden om vrouwen wereldwijd te ondersteunen.
Inhoud
Interview met mede-oprichtster Sarah Stuhl over het Women Empowerment Project
Beste Sarah, met je menstruatieproject wil je opkomen voor de positie van vrouwen en hun onafhankelijkheid. Waarom is dit een probleem in Nepal?
In Nepal wordt menstruatie sterk gestigmatiseerd. Tijdens hun menstruatie worden vrouwen als onrein beschouwd. In sommige regio’s mogen ze niet in hun eigen bed slapen, geen tempel of keuken binnengaan, laat staan voedsel aanraken. Men gelooft hier dat voedsel sneller bederft als menstruerende vrouwen het hebben aangeraakt. Sommige meisjes gaan tijdens hun menstruatie niet naar school, wat hun opleidingskansen verslechtert. En hoewel het nu bij wet verboden is, wonen meisjes en vrouwen tijdens hun menstruatie op sommige plaatsen nog steeds in zogenaamde chhaupadis. Dit zijn hutten ver weg van het huis, waar anders alleen dieren worden gehouden. Het is hier soms erg koud, vooral ’s nachts, en de hygiënische omstandigheden zijn onwaardig. Vooral op het platteland is de toegang tot gangbare menstruatieproducten beperkt.
Welke menstruatieproducten zijn er beschikbaar in Nepal en wat doen vrouwen die geen toegang hebben tot deze producten?
Je kunt normaal maandverband kopen in supermarkten en apotheken, vooral in steden. Maar door hun namen zoals “Whisper” (fluisteren) benadrukken ze ook het menstruatiestigma. In veel plattelandsgebieden gebruiken vrouwen restjes stof en in extreme gevallen zelfs bladeren. In principe is stof die hergebruikt kan worden geen probleem, zolang ze maar goed uitgewassen en gedroogd zijn. Maar omdat menstruatie wordt geassocieerd met schaamte, gebeurt dit alles vaak in het geheim. Het is vooral belangrijk dat de stof volledig in de zon kan drogen. Anders kunnen bacteriën zich snel vermenigvuldigen en dat kan infecties veroorzaken.
Wat doet NIDISI om de situatie van menstruerende vrouwen in Nepal te verbeteren?
We hebben in Nepal een non-profitorganisatie opgericht met de naam Sparśa. Deze wordt gerund door Nepalese vrouwen. De naam zelf weerspiegelt het feit dat we een sociale verandering teweeg willen brengen rond het thema menstruatie. Want Sparśa betekent in spirituele zin zoiets als “aanraking”. Het bedrijf gaat volledig composteerbaar maandverband produceren van lokale materialen. Het creëert banen en stelt de werkende vrouwen zo in staat om financieel onafhankelijk te zijn. Met de opbrengst financieren we ook een programma met ambassadeurs die voorlichtingscampagnes houden voor schoolkinderen en volwassenen op het gebied van menstruatie.
Vertel eens wat meer over jullie menstruatieproducten. Waar zijn ze van gemaakt en in hoeverre zijn ze milieuvriendelijker dan gangbare artikelen?
Normaal maandverband bestaat voor een groot gedeelte uit plastic. De kern is een plastic granulaat of poeder dat in een gel verandert wanneer het in contact komt met vocht. De onderste lijmlaag en de verwijderstrip zijn ook van plastic. Dat is in Nepal extra dramatisch, omdat 90 procent van de producten na gebruik in het milieu terechtkomt. Geen wonder, want er zijn vaak geen afvalbakken in de toiletten. Bovendien is de afvalinfrastructuur over het algemeen slecht ontwikkeld. En zelfs als zo’n infrastructuur bestaat, is de schaamte rond menstruatie vaak sterker dan de wil om maandverband op de juiste manier weg te gooien.
Daarentegen bestaat de kern van onze producten uit de vezels van de bananenplant. Deze zijn zeer absorberend en waren tot nu toe een puur afvalproduct van bananenplantages, die vooral in het zuiden van het land te vinden zijn. De vezelkern zit tussen twee lagen: de bovenste laag, die in contact komt met de huid, is gemaakt van katoen. De onderste laag bestaat uit een bioplastic op basis van maïszetmeel. Het voorkomt dat de opgevangen vloeistof weglekt. Alle drie de lagen zijn geheel composteerbaar.
Kan de aanpak van jullie project ook in andere regio’s in de wereld worden overgenomen?
Jazeker. Sparśa is een pilot-project dat vanaf het begin af aan is ontwikkeld om als blauwdruk te kunnen fungeren. We verheugen om er dan ook op om ons concept en onze kennis door te geven aan andere NGO’s in het Zuiden. Er vindt al kennisoverdracht plaats met een partner in Kameroen. In samenwerking met gerenommeerde laboratoria experimentern we om ons proces aan te passen voor andere plantensoorten. Op deze manier willen we ervoor zorgen dat maandverband ook geproduceerd kan worden in klimaatzones waar geen bananen groeien. We vinden het vooral belangrijk dat de initiatieven altijd door de lokale bevolking worden gedragen. Naar onze mening is het opzetten van lokale sociale ondernemingen zoals Sparśa duurzamer dan ontwikkelingshulp die uitsluitend op donaties is gebaseerd en waardoor sterke afhankelijkheden ontstaan.
Wat is de huidige status en wat moet er nog gebeuren?
We werken inmiddels aan het tweede prototype van ons maandverband, dat door vrijwilligers wordt getest. Er wordt ook al gewerkt aan merkontwikkeling. Daarbij hechten we er veel waarde aan het feit dat de eindproducten een gevoel van trots en gezondheid uitstralen. En we willen de verpakking gebruiken om informatie te verstrekken. De fabriek waar we de bananenvezels verwerken tot absorberend papier is al gebouwd. We wachten momenteel op goedkeuring van de autoriteiten zodat we de maandverbandfabriek kunnen bouwen. Zodra de productie is opgestart, kan de verkoop beginnen. Het plan is om in de steden een iets hogere prijs te vragen dan op het platteland, omdat de inkomens in stedelijke gebieden hoger liggen.
De verwachting is Op dit moment verwachten we dat Sparśa nog ongeveer twee jaar financiële steun nodig zal hebben voordat het bedrijf zichzelf onafhankelijk kan financieren. Dan gaan we het project herhalen in andere Nepalese leefgemeenschappen.
Kunnen de mensen jullie werk ondersteunen?
Wij bij NIDISI zijn ervan overtuigd dat de mensheid in staat is om van deze wereld een betere plek te maken. Donaties helpen ons deze overtuiging te tonen en onze projecten te realiseren. Iedereen die ons wil steunen en een donatie wil doen, kan dat doen via onze homepage.
Bedankt voor het inspirerende gesprek, Sarah!
Menstruatieproject NIDISI: Over onze interviewpartner
Na haar studie energie- en watermanagement wilde Sarah Stuhl gaan werken als bedrijfsconsultant om bedrijven te ondersteunen bij een duurzamere bedrijfsvoering. Maar daarbij kwam naar haar gevoel het milieuaspect in de praktijk te weinig aan bod. Tijdens haar master was ze betrokken bij een waterproject van een studentenorganisatie in Nepal. In de loop der jaren kwamen daar andere projecten bij, zoals het Women Empowerment Project. Door de oprichting van het non-profit bedrijf NIDISI hebben Sarah en haar collega’s het werk van de studentenorganisatie geprofessionaliseerd. In plaats van wanhopig te worden van de harde realiteit, ontwikkelen zij en haar team duurzame oplossingen voor sociale en ecologische uitdagingen. Voor een betere wereld.
Een ander artikel over menstruatie in het Waschbär-magazine
