Thuis getest: zelf meel malen

De laatste jaren maken we steeds meer dingen zelf. Zo weten we wat er is verwerkt en kunnen we zelf bepalen wat er precies in komt. We maken bijvoorbeeld onze geliefde verse graanpap van hele granen met behulp van een vlokkenpletter. Het smaakt gewoon veel beter dan havermout uit de winkel koopt en bevat aanzienlijk meer gezonde ingrediënten. Daarom wilde ik heel graag proberen om zelf meel te malen. Uiteindelijk resulteerde dit project in een uitgebreide test en ik wil graag op deze manier mijn ervaringen met jullie delen.

Waar vind ik hele graankorrels om meel van te malen?

Om vers meel te maken kun je natuurlijk niet zonder de hele graankorrel. In de meeste regio’s zijn er molens waar je lokaal geteeld graan kunt kopen. Als je deze optie niet hebt, dan kun je het graan online kopen. Vooral als je iets uitzonderlijks wilt, bijvoorbeeld oude graansoorten zoals emmertarwe of eenkoren.

Welke apparatuur en welk gereedschap kan ik gebruiken om zelf meel te malen?

Om te beginnen hebben we een houten handmolen gekocht. Deze heeft een stenen maalwerk en is zeer robuust. Het feit dat het van hout is gemaakt en dus stevig en duurzaam is, heeft ons overtuigd. Als je zelf veel meel wilt malen, dan is het zeker de moeite waard om een elektrische graanmolen te kopen.

Als je een krachtige blender in huis hebt, kun je die ook gebruiken om je eigen meel te maken. Harde granen zoals rijst zijn voor deze methode echter niet zo geschikt. Je kunt zelfs een oude koffiemolen gebruiken om meel te malen.

Welke granen kunnen in de graanmolen tot meel worden gemalen?

We zijn begonnen met het malen van spelt- en tarwekorrels. Oliehoudende zaden zijn slechts in beperkte mate geschikt om te malen, omdat het maalmechanisme van de graanmolen kan vastlopen. Bij het malen van oliehoudende zaden dien je er altijd granen doorheen te mengen om ervoor te zorgen dat het maalwerk niet vastloopt.

Zelf meel van pseudogranen malen

Mensen met Coeliakie (glutenintolerantie) of glutensensiviteit, moeten conventioneel meel afkomstig van tarwe, spelt, gerst en rogge vermijden, maar ook oude granen zoals emmertarwe, kamut of eenkoren. Alternatieven zijn haver, gierst, quinoa, amarant, maïs, rijst en boekweit. Deze soorten kunnen worden gebruikt om thuis meelalternatieven te malen. Gekochte haver en maïs verwerkt tot meel, vlokken en dergelijke zijn vrijwel altijd besmet met gluten. Daarnaast is het goed om te weten dat je helaas het meel niet één op één kunt vervangen als je bijvoorbeeld brood wilt bakken. Veel glutenvrije meelsoorten vereisen enige aanpassingen in je recepten, of er zijn meerdere soorten glutenvrije meelsoorten nodig om een lekker resultaat te krijgen.

Een combinatie van gemalen gierst en quinoa vonden wij heel lekker. Door het toevoegen van deze twee graansoorten kreeg het brood een fijne, nootachtige smaak. De granen zijn heel gemakkelijk te verwerken tot meel. Het is dus zeker de moeite waard om te experimenteren.

Hoe fijn kun je het meel thuis malen?

Bij de meeste graanmolens kun je de maalgraad van de korrels instellen. Thuis lukt het niet om het meel net zo fijn te malen als bij gekocht meel. Maar dat heeft ook te maken met het feit dat je “alleen” volkorenmeel produceert. Afhankelijk van het gebruik en de smaak maal je het graan tot grof meel, zemelen of bloem. Als je het meel fijner wilt hebben, dan kun je het zeven en zo de grove bestanddelen (de zemelen) eruit zeven. Daarbij zeef je echter waardevolle voedingsvezels en vitale stoffen uit het meel.

Waar is het zelfgemalen meel geschikt voor?

Je kunt zelfgemalen meel voor dezelfde dingen gebruiken als gekocht meel uit de winkel. Voor het bakken van taarten, pizza en brood, maar ook voor wafels, als paneermeel en als bindmiddel om sauzen in te dikken. Als je zeer fijne bloem wilt voor pannenkoeken- of pastadeeg, zeef het meel dan door een zeer fijne zeef.

Wat zijn de verschillen met gewone meel en bloem?

De voordelen ten opzichte van meel en bloem uit de winkel liggen voor de hand: de versheid en het hoge gehalte aan voedingsstoffen. Verser dan dit wordt het niet. Graankorrels, zowel van klassieke granen als pseudogranen, gedragen zich als een vers gesneden appel wanneer ze worden opengebroken of gemalen. Het afgewerkte meel wordt daarom behandeld met meelverbetermiddelen voor een betere bewaring en een veelzijdiger gebruik.

Nog een reden om zelf vers meel te malen: Je bepaalt zelf hoeveel je maakt en kunt alleen zoveel meel malen als je nodig hebt. Daarnaast kun je zelf bepalen welke graansoorten je wilt gebruiken en in welke samenstelling je ze het lekkerst vindt.

Hoe smaakt zelfgemalen meel?

We wilden het precies weten en hebben ter vergelijking verschillende gerechten met zowel zelfgemalen meel als gekocht meel bereid. Als eerste hebben we een courgettecake, daarna een brood en als laatste wafels gebakken. Onze familie en vriendenkring moest blind proeven. En verrassend genoeg vond iedereen het eindproduct met het versgemalen meel lekkerder.

Heeft zelfgemalen meel andere bakeigenschappen?

Qua smaak zagen we een luchtigere en knapperigere textuur. We konden echter niet vaststellen dat het deeg meer rijst of zich anders gedraagt. Veel recepten noemen tarwebloem, d.w.z. dat wat eroverblijft als meel gezeefd wordt, als ingrediënt. Houd er daarom rekening mee dat zelfgemaakt volkorenmeel iets meer vocht nodig heeft.

Hoe lang is zelfgemalen meel houdbaar?

Door zelf meel te malen, kun je precies de hoeveelheid maken die je op dat moment nodig hebt. Bewaar het als er toch iets over blijft luchtdicht verpakt en maak het zo snel mogelijk op. Het kan anders gebeuren dat het na drie tot vier weken ranzig gaat smaken. De hele graankorrels bewaar ik direct na aankoop in voorraadpotten die luchtdicht kunnen worden afgesloten.

Hoe maak je de graanmolen schoon?

Sommige graanmolens hebben een geïntegreerde borstel in het maalwerk. Als de maalstenen van een handmolen aan elkaar plakken, is het meestal voldoende om aansluitend wat tarwe of rijst op een medium-grove maalstand te malen. Op deze manier worden resten van vettige korrels eenvoudig verwijderd.

Zelf meel malen: Tips en conclusie

• Neem de moeite om versgemalen meel te vergelijken met meel uit de winkel. Kies een recept, maak het met beide meelsoorten en vergelijk de resultaten. Je zult zien en proeven dat het de moeite waard is om zelf meel te malen.
• Koop biologische graankorrels, want daarmee steun en bevorder je de biologische landbouw.

In eerste instantie dachten we dat het de moeite niet waard was. Het malen neemt enige tijd in beslag en je moet rekening houden met extra voorbereidingstijd voor het bakken of koken. Maar de smaak en de wetenschap dat we thuis volledig natuurlijk en vers meel maakten, hebben ons meer dan overtuigd. Het leuke is dat kinderen het super interessant vinden en deze taak enthousiast op zich nemen. Onze zoon vindt het volkorenmeel ineens heel lekker.