Duurzaam en energiebesparend verwarmen in de winter

Als het buiten koud wordt, dan gaat binnen de verwarming aan. En dat verbruikt energie – volgens milieu centraal bestaat bijna 46 procent van je energierekening uit kosten voor verwarming. Om in de winter goed te verwarmen en geld te besparen, kunnen consumenten hun aandacht richten op twee aspecten. Een daarvan is bewust te letten op het eigen energieverbruik. Dit aspect kan actief worden beïnvloed, meestal met eenvoudige maatregelen. Anderzijds gaat het ook om de staat van het gebouw en het type woning. Met een goede isolatie blijft de warmte beter in huis.

Energie besparen en duurzaam verwarmen

Laten we eerst eens kijken naar wat je huis warm houdt tijdens de koude dagen: de radiator. Ook hier geldt, zoals zo vaak in een ecologisch huishouden: hoe minder de verwarming aan staat, hoe duurzamer de levensstijl. Het stookseizoen begint gewoonlijk in oktober en eindigt medio april. Dit is slechts een grove tijdsindicatie. Het verschilt van jaar tot jaar afhankelijk van het weer. Als bijvoorbeeld september al een paar koelere dagen in petto heeft, kun je ook eerst dikke sokken en een deken gebruiken om warm te blijven. Wellicht hoeft de verwarming dan pas in oktober aan.

Een indicator voor het wel of niet aanzetten van de verwarming is de kamertemperatuur van de verschillende kamers. Er wordt geadviseerd om de temperatuur niet onder de 17 graden te laten komen, omdat er anders gevaar voor schimmelvorming bestaat. Als het in de woning nog niet zo koud is, dan kun je tijdens de overgangsperiode naar het koudere seizoen ervoor kiezen om alleen de kamers te verwarmen waar je veel bent – bijvoorbeeld de woon- of werkkamer. Zelfs in de winter is het ecologisch verantwoord om kamers te verwarmen naargelang hun gebruik. Terwijl een temperatuur tussen 19 en 21 graden optimaal is voor de woonkamer, wordt in de slaapkamer een lagere temperatuur rond de 17 of 18 graden aanbevolen. Voor de keuken geldt een optimale temperatuur van rond de 18 graden en in de badkamer mag het iets warmer zijn met een temperatuur van rond de 22 graden. ‘s Nachts kun je de verwarming zo’n 4 à 5 graden lager zetten om kosten te besparen.

Extra besparen dankzij een thermostaatknop

Met thermostaatknoppen kun je de temperatuur per kamer regelen. Dat is bijvoorbeeld handig voor een dichte keuken, badkamer, werkkamer en slaapkamer. Met een thermostaatknop kun je een paar procent besparen op je verwarmingskosten. De knop zorgt ervoor dat de radiator dicht gaat als de ingestelde temperatuur in de kamer is bereikt. Stand 1 komt ongeveer overeen met 12 graden, stand 2 met ongeveer 16 graden. Stand 3 is ongeveer 20 graden. Met stand 4 bereik je ongeveer 24 graden en met stand 5 ongeveer 28 graden. Vaak bevinden zich tussen de standen nog 3 streepjes, waarbij ieder streepje staat voor een graad, zodat je de temperatuur nog nauwkeuriger kunt instellen.

Sommige thermostaten hebben bovendien de symbolen van een zon, een sneeuwvlok en een halve maan. Gebruik de eerste voor een basisinstelling van 20 graden. De sneeuwvlok staat voor de vorstbeveiligingsinstellingen voor bijzonder koude dagen, terwijl de halve maan staat voor de nachtverlaging op 15 graden. In kamers waar je niet bent, is het verstandig om de thermostaatknop dicht te draaien, zodat je daar niet onnodig verwarmt.

Tip: slimme thermostaat

Een slimme thermostaat maakt het makkelijker om energiebesparend te verwarmen. Hiermee kun je tot wel 24 procent aan gas voor de verwarming besparen. Ga je al bewust zuinig met je verwarming om of is je woning goed geïsoleerd, dan is de besparing met een slimme thermostaat minimaal, maar het biedt wel meer gebruiksgemak. Je kunt een zelfprogrammerende thermostaat nemen die ‘leert‘ wanneer je afwezig bent of slaapt en deze zet de verwarming dan lager. Er zijn ook thermostaten die je met een smartphone kunt bedienen. Zo kun je onderweg alvast de verwarming aanzetten en als je thuis komt is de woning lekker warm. Daarnaast heb je nog thermostaten die met bewegingssensors of via je mobiele telefoon kunnen waarnemen of je thuis bent. Wordt door de sensor een tijd lang niemand in de kamer opgemerkt, dan gaat de temperatuur automatisch omlaag. Je kunt ook kiezen voor een thermostaat met regeling per kamer, zodat je de kamers los van elkaar kunt verwarmen. Hiervoor worden de radiatorknoppen vervangen voor knoppen met ingebouwde temperatuurmeter en afstandsbediening. De gewenste temperatuur en tijden voor de kamers kun je dan op het bedieningspaneel van de hoofdthermostaat programmeren.

Luchten

Een vierpersoonshuishouden geeft door wassen, douchen, koken en ademen gemiddeld twaalf liter vocht af aan de lucht. Regelmatig luchten is niet alleen belangrijk voor een goed binnenklimaat, maar ook om goed te kunnen verwarmen. De frisse lucht bevat meestal minder vocht en warmt sneller op dan de muffe kamerlucht. Experts raden daarom aan om het raam minimaal twee tot drie keer per dag een paar minuten volledig te openen. Zet de verwarming wel iets lager als je lucht ook al zijn het maar tien minuten. Moderne thermostaten proberen het temperatuurverschil direct te compenseren en verwarmen vervolgens onnodig. Meerdere keren per dag kort luchten (maximaal 10 minuten) is effectiever dan één keer lang een raam openzetten.

Verwarming ontluchten: zo werkt het

Om goed te kunnen verwarmen, is het belangrijk om ook naar de lucht in de verwarming te kijken. Het regelmatig ontluchten van de radiatoren zorgt voor een optimale waterverdeling. De radiator wordt dan gelijkmatiger opgewarmd en dat bespaart stookkosten. Met behulp van een ontluchtingssleutel kun je in enkele stappen de radiatoren ontluchten:

1. Het beste moment om te ontluchten is voordat de ketel aanspringt. Zet de thermostaat laag en wacht eventueel tot de ketel is afgekoeld.
2. Ontlucht de radiatoren in de woning van beneden naar boven.
3. Draai de (thermostaat)knop van de radiator dicht.
4. Gebruik een ontluchtingssleutel om het ventiel open te draaien en sluit deze weer zodra er een beetje water uit de radiator komt.
5. Desgewenst de (thermostaat)knop van de radiator weer open draaien.
6. Controleer als je alle radiatoren hebt ontlucht de druk van de cv-installatie. Deze moet tussen 1,5 – 2 Bar zijn.
7. Zet de thermostaat op de gewenste temperatuur.

Energie-efficiënt verwarmen

Nadat de verwarming gebruiksklaar en goed ingesteld is, dien je ervoor zorgen dat de warmte zich optimaal in de ruimte kan verdelen. Plaats daarom geen meubels voor een radiator. Er mag ook niets permanent op de verwarming liggen. Komen de gordijnen over de radiator heen, dan kun je deze het best inkorten. Zo kan de ophoping van warmte bij het raam worden vermeden, waardoor dan ook minder warmte verloren gaat.

Over ramen gesproken: als je zogenaamde koudebruggen in je woning hebt, wordt het moeilijk om in de winter goed en duurzaam te verwarmen. Koudebruggen zijn plaatsen waar de warmte sneller naar buiten weglekt dan op andere plaatsen, zoals slecht geïsoleerde ramen en deuren. Door middel van warmtefoto’s of warmtescans kunnen koudebruggen in kaart worden gebracht. Om deze te verhelpen kunnen vakmensen isolatiemateriaal aanbrengen of de beglazing vervangen. Bij een raam kun je ze vaak ook met de hand opsporen. Als je een opvallend temperatuurverschil voelt, dan is dat een goede aanwijzing voor een koudebrug. Bij het raam kun je dan zelf een tochtstrip of een siliconen afdichting aanbrengen.

Pas op voor schimmel!

Koudebruggen maken het niet alleen lastig om het huis goed warm te houden, maar er kan ook sneller schimmelvorming ontstaan. Dit geldt voor alle woonruimtes met koude buitenmuren. Plaats in dit geval de meubels niet direct tegen de muur, maar laat enkele centimeters afstand. Het vocht in de kamerlucht kan namelijk op de koude buitenmuren condenseren en dit is optimaal voor schimmels en bacteriën. Naast een goede woningisolatie is ook voldoende ventilatie belangrijk.

Houd je huis warm

Tocht is ook een vijand die je onder controle moet krijgen om goed te kunnen verwarmen. Rolluiken zijn doeltreffende hulpmiddelen om de kamers vooral ‘s avonds warm te houden. Hierdoor kan de warme lucht moeilijker via het raam naar buiten. Dikke gordijnen versterken dit effect zolang ze niet de radiator afdekken. Bij Waschbär kun je ook energiebesparende gordijnen kopen. Deze zijn strak geweven en hebben daardoor een isolerende werking. De berichten over de effectiviteit van de gordijnen zijn voorzichtig, maar je kunt beter iets dan niets ophangen! De gordijnen kunnen de benodigde isolatie echter niet compenseren. Gebruik gordijnen in combinatie met een tochtstopper voor deuren om ongewenste luchtbewegingen te stoppen

Verwarmingskosten in één oogopslag

Om na te gaan hoe duurzaam je verwarmt, kun je in de herfst en winter het verbruik in de gaten houden. Dit kan bijvoorbeeld met de SlimWonen app die aansluit op de slimme meter. De Rijksoverheid heeft sinds begin 2015 besloten om ieder huishouden gratis een slimme meter aan te bieden via verschillende gemeentes, woningcorporaties en bedrijven. Volgens milieu centraal bestaat bijna 46% van je energierekening uit verwarmingskosten en 13% is voor warm water. De jaarlijkse kosten kun je berekenen door het jaarlijkse gasverbruik in kubieke meter te vermenigvuldigen met de gasprijs. De hoogte van de kosten is afhankelijk van de oppervlakte van je woning, de isolatie, soort woning, maar ook van het aantal personen in jouw huishouden en het gewenste wooncomfort. Hier kun je je energierekening checken en zien hoe je energierekening is opgebouwd.

Isoleren en slim verwarmen

Naast de eerder genoemde maatregelen is een goede isolatie de basis. Een goed geïsoleerd huis zorgt ervoor dat de warmte beter wordt vastgehouden en je dus mindere energie nodig hebt om het te verwarmen.  Is je cv-ketel bijna aan vervanging toe? Begin op tijd met het uitzoeken van een duurzame verwarming. Met deze opties kun je de verwarmingskosten verlagen en duurzaam verwarmen, maar niet iedereen heeft de middelen om ze uit te voeren. Een goede isolatie en een nieuwe verwarmingsketel gaan ook gepaard met kosten die je weliswaar op latere termijn door de besparing weer terugverdiend, maar toch eerst moeten worden betaald. Let daarom op de mogelijkheden voor subsidie. Heb je een huurwoning, dan beslist de verhuurder of de verwarming wordt vervangen.

Energielabel woning

Ben je op zoek naar een nieuwe woning of huis? Vraag dan naar het energielabel, want deze laat in één oogopslag zien hoe energiezuinig de woning of het huis is. De voordelen van een energiezuinige woning zijn een lagere energierekening, meer wooncomfort en minder CO₂-uitstoot voor een beter milieu. Het energielabel voor woningen geeft met de klassen A++++ (groen, zeer zuinig) t/m G (rood, zeer onzuinig) aan hoe energiezuinig een woning is in vergelijking tot een soorgelijke woning.