Pluk de dag: tips voor een stressvrij gezinsleven

De meeste ouders streven naar een harmonieus, stressvrij gezinsleven. Maar tussen werk, huishouden, kinderopvang en de talloze verplichtingen door komt het dagelijks leven vaak hectisch en overweldigend over. Niet alleen ouders lijden onder het constante balanceren tussen werkverplichtingen en de behoeften van het gezin, ook de kinderen voelen de rusteloosheid en raken daardoor gestrest. De kinderen zelf staan vaak ook onder druk: goed presteren op school, meekomen met hun leeftijdsgenoten, sportief zijn en het liefst een instrument leren bespelen. Hun schoolroosters en vrijetijdsagenda zijn daardoor vaak vol.

Influencer-families: valse schijn verhoogt de druk

Een andere bepalende factor die ons het leven moeilijk kan maken, is onze moderne levensstijl. Door de constante technologische afleiding en de stortvloed aan informatie blijft er vaak weinig tijd voor het gezin over. Digitale apparaten kunnen ons met elkaar verbinden, maar helaas verliezen we onszelf maar al te vaak in virtuele werelden in plaats van werkelijk samen te zijn. “Bovendien verhoogt de presentatie van schijnbaar onfeilbare influencer-ouders de druk voor perfectie in het eigen leven, zodat steeds meer gezinnen het gevoel hebben dat ze niet goed genoeg zijn”, zegt gezinsexpert Nora Imlau.

Ontkomen aan de perfectieval

Het zijn juist deze overdreven idealen, die de grootste obstakels vormen op weg naar een ontspannen gezinsleven, die vaders en moeders zichzelf in de weg leggen, aldus expert Nora Imlau. Goed is niet langer goed genoeg, alles moet perfect zijn. Perfect op het werk, volmaakte kinderen, een goed functionerend huwelijk, een huis dat altijd opgeruimd is, weekenduitstapjes naar de natuur of het museum en natuurlijk elke dag vers koken. Klinken deze hoge vereisten je bekend in de oren? Een harmonieus gezinsleven met ontspannen ouders en gelukkige kinderen is anders. Als we onszelf bevrijden van het perfectionisme, keren vreugde en levendigheid terug in ons gezinsleven.

Hoe kan dit worden bereikt? We spraken hierover met Nora Imlau, moeder van vier kinderen en een van de belangrijkste experts op het gebied van gezinsvraagstukken in Duitsland. Als journaliste en auteur schrijft ze onder andere voor het tijdschrift ELTERN en heeft ze al verschillende succesvolle opvoedingshandboeken gepubliceerd.

Een stressvrij gezinsleven: Interview met Nora Imlau

Mevrouw Imlau, een stressvrij gezinsleven, wat betekent dat voor u?

Ik denk niet dat het leven met kinderen vrij van stress kan zijn, daarvoor botsen er te veel temperamenten en behoeften in het dagelijkse gezinsleven op elkaar. Het gezinsleven wordt echter minder stressvol als ouders leren een gezond evenwicht te bewaren tussen de behoeften van hun kinderen en die van zichzelf, d.w.z. niet autoritair te heersen of zichzelf op te offeren.

Hoe uit stress zich bij kinderen?

Heel anders. Sommigen worden humeurig, anderen agressief. Sommigen worden ook stil en trekken zich in zichzelf terug, waardoor hun stress vaak over het hoofd wordt gezien. Wij volwassenen moeten daarom alert en oplettend zijn: Hoe gaat het met mijn kind? Lijkt het ontspannen, tevreden met zichzelf en de wereld? Of maakt het een nogal gespannen, onevenwichtige indruk?

Voor welke uitdagingen staan gezinnen vandaag de dag?

Oh, zo veel. Gezinnen staan meer dan ooit onder druk. De eisen van onze prestatiegerichte maatschappij hebben ouders en hun kroost volledig in hun greep: er wordt van ons verwacht dat we betaald werk verrichten en voor onze oude dag zorgen, maar ook dat we genoeg quality time met onze kinderen doorbrengen. De kinderen moeten functioneren in het onderwijssysteem, hun impulsen onder controle hebben en lange opvangdagen aankunnen. Daarnaast staan veel gezinnen onder zware financiële druk. Bovendien spelen ook emotionele stressfactoren zoals conflicten over de juiste manier om hun kinderen op te voeden een rol. Voeg daar de gespannen politieke situatie in de wereld en de zorgen veroorzaakt door de klimaatcrisis aan toe … daarom zijn gezinnen vandaag de dag niet te benijden.

Hoe belangrijk is ongeplande vrije tijd voor kinderen?

Heel belangrijk. De dagen zijn tegenwoordig extreem vol, kinderen hebben soms een tijdsschema zoals kleine managers. Dat heeft tot gevolg dat er vaak weinig tijd is voor vrij spel, ontspanning en knuffelen. Daarnaast zijn kinderen ook heel verschillend: sommigen hebben meer actie nodig dan anderen. Als ze uit eigen beweging drie keer per week willen gaan zwemmen, dan hoeven we ze dat niet te verbieden. Het is het beste om regelmatig met je kind te praten over hun hobby’s en hoe ze zich daarbij voelen. Zo kun je snel reageren op tekenen van stress of ongemak en samen een balans vinden zodat er genoeg ruimte ontstaat voor ontspanning en vrij spelen.

Moet een kind per se een hobby hebben?

Nee. Althans geen hobby in de klassieke zin van het woord. Natuurlijk is de kindertijd een levensfase waarin het belangrijk is om je eigen interesses te ontdekken. Een van mijn kinderen tekent bijvoorbeeld graag, een ander is een echte boekenwurm en een derde houdt van computerspelletjes zoals Minecraft. Dat zijn allemaal hobby’s en ze zijn belangrijk. Maar een kind hoeft niet elke week op hetzelfde tijdstip dezelfde vrijetijdsbesteding uit te oefenen. Laat het kind zijn eigen hobby’s kiezen. Als kinderen de kans krijgen om hun interesses te ontdekken en hun eigen beslissingen te nemen, zijn ze gemotiveerder en minder gestrest. De nadruk dient te liggen op plezier hebben en genieten van de activiteit.

Hoe kan ondanks schoolwerk en hobby’s het dagelijks leven zonder stress georganiseerd worden?

Zoals ik al zei, een stressvrij leven is een illusie. In het dagelijkse leven met kinderen ervaar je telkens weer stress. Maar we kunnen de druk wegnemen door onze dagelijkse bezigheden beter te verdelen. Plan meer pauzes, doe vaker niets. Daarbij zouden we vooral aardiger voor onszelf moeten zijn en het ons bewust gemakkelijker maken. Serveer eens een diepvriespizza in plaats van vers te koken als je moe bent. Of zet de kinderen even voor de tv om een pauze in te lassen. Dit alles kan ontlasten en maakt ons nog geen slechte ouders.

Moeten kinderen meer taken op zich nemen om hun ouders te ontlasten of betekent dat extra stress?

Dat hangt heel erg af van hoe oud de kinderen zijn en welke persoonlijkheden ze hebben. Met sommige werkt het goed om huishoudelijke taken onder elkaar te verdelen. Met sommigen lukt het niet en is er voortdurend strijd. Ik denk dat het belangrijk is om niet in insinuaties te vervallen. Kinderen die hun taken niet afronden zijn vaak gewoon nog erg dromerig en vinden het moeilijk om hun impulsen onder controle te houden. Dit is niet verkeerd bedoeld. Ze hebben dan geen verwijten nodig, maar meer begeleiding van ons.

Hoe belangrijk is communicatie binnen het gezin om stress te minimaliseren? Bestaan er speciale omgangsregels of -rituelen?

Communicatie is de sleutel tot een succesvol gezinsleven. De rol van non-verbale communicatie mag niet onderschat worden: een knuffel, een liefdevolle blik. Sommige gezinnen houden één keer per week een familieraad. Daarbij helpt soms het gebruik van een praatstok om aan te geven wie wanneer aan de beurt is. Maar eigenlijk is dat niet nodig om contact te hebben. Ongedwongen gesprekken aan de eettafel zonder vaste regels zijn genoeg. Het belangrijkste is om regelmatig met elkaar te praten, ideeën uit te wisselen en altijd een open oor te hebben voor onze kinderen. Creëer een ruimte waarin alle gezinsleden hun gedachten en gevoelens vrij kunnen uiten. Luister goed naar elkaar en probeer het perspectief van de ander te begrijpen zonder meteen een oordeel te vellen.

Welke activiteiten of hobby’s kun je als gezin doen om de band te versterken en stress te verminderen?

Plezier verzekerd! Het belangrijkste is dat wij als ouders geen activiteiten plannen waar we zelf geen zin in hebben. Kinderen voelen dat! En ze zijn blij als we met hen delen wat ons hart begeert. Leuke hobby’s voor het hele gezin kunnen buitenactiviteiten zijn, zoals fietsen of geocaching, maar ook steden verkennen of paddenstoelen zoeken. Ook leuk: samen koken en bakken, zingen en muziek maken, knutselen en bouwen. Maar de band wordt ook versterkt als we lekker op de bank kruipen en samen naar een film kijken. De hoofdzaak is dat samen ontspannen wordt en dat iedereen geniet van het samenzijn. Belangrijk: Neem de tijd om als gezin samen te zijn zonder afgeleid te worden door andere dingen.

Nog een laatste persoonlijke tip?

Laat de boel eens een keer de boel! De meeste stress in een gezin komt voort uit perfectionisme, het idee dat je geen fouten mag maken. Fouten maken is menselijk en onvolmaaktheden zijn charmant. Voor een gelukkige jeugd hebben kinderen geen ouders nodig die alles goed doen, maar ouders die tevreden zijn en het zichzelf ook wel eens makkelijk maken. Dat is eigenlijk het belangrijkste: je leven niet moeilijker maken dan het al is.

Hartelijk dank voor het interview, Nora Imlau!

Een stressvrij gezinsleven: acht praktische tips

Hier hebben we acht tips op een rijtje gezet voor een zo stressvrij mogelijk gezinsleven.

1. Organisatie is waar het om draait

Een goed georganiseerde dagelijkse routine kan wonderen doen. Maak een familiekalender waarin je alle afspraken en verplichtingen noteert. Zo houd je het overzicht over de dag en voorkom je overlappingen. Plan ook tijd in voor gezamenlijke activiteiten met het gezin.

2. Prioriteiten stellen

Leer prioriteiten stellen. Niet alles wat gedaan kan worden, moet ook gedaan worden. Bedenk welke taken echt belangrijk zijn en welke misschien kunnen worden uitgesteld. De kwaliteit van de tijd samen is vaak belangrijker dan de kwantiteit.

3. Communicatie is de sleutel

Open en eerlijke communicatie is van essentieel belang om conflicten te vermijden. Praat met elkaar, luister naar elkaar en respecteer de behoeften en meningen van elk gezinslid. Conflicten kunnen zo in een vroeg stadium worden opgelost, voordat het grotere problemen worden.

4. Stressvrij gezinsleven: tijd voor ontspanning inplannen

Stress wordt vaak veroorzaakt door overmatige spanning en een gebrek aan ontspanning. Plan bewust tijd in voor rust en ontspanning, in de vorm van een gezinsuitje, samen spelletjes spelen of gewoon een gezellige avond thuis.

5. Schermtijd beperken

Kinderen komen tegenwoordig met diverse beeldschermen in aanraking. Denk aan televisie, telefoon, computer of tablet. Beperk de schermtijd van je kinderen en maak in plaats daarvan ruimte voor knutselprojecten, sport en spelletjes. Gezamenlijke activiteiten zonder beeldscherm kunnen het gezinsleven verrijken.

6. Flexibiliteit behouden

Ondanks alle planning en organisatie zullen er altijd onvoorziene uitdagingen zijn. Blijf flexibel en pas je aan de omstandigheden aan zonder jezelf te overbelasten.

7. De gezamenlijke tijd waarderen

Je kind blijft niet voor altijd kind. Koester de momenten die je samen doorbrengt en creëer herinneringen die een leven lang meegaan.

8. Stressvrij gezinsleven: hulp aanvaarden

Het is geen schande om hulp te vragen, of het nu van familie, vrienden of professionele hulpverleners is. Wanneer het stressniveau stijgt, kan steun van buitenaf het dagelijkse gezinsleven aanzienlijk vergemakkelijken. Dit kan hulp zijn bij het schoonmaken, buren die de hond uitlaten of andere ouders met wie je het halen en brengen kunt afwisselen.

Over onze interviewpartner Nora Imlau

Journaliste en auteur Nora Imlau is een van Duitslands bekendste familiedeskundigen. Als columniste voor de Süddeutsche Zeitung en het tijdschrift ELTERN en als gezinsexpert op MDR-televisie geeft ze regelmatig toelichting op actuele opvoedingskwesties. Ze geeft ook lezingen en workshops voor ouders en professionals over opvoedkundige onderwerpen. Nora Imlau woont in Zuid-Duitsland met haar vier kinderen en haar man.