De werking van etherische oliën: welke olie is goed voor wat?

Geuren verleiden de zintuigen. Op deze kennis is onder meer de parfumproductie gebaseerd. Geuren en delen van planten worden al duizenden jaren in een verschillende culturen voor rituele, cosmetische of therapeutische doeleinden gebruikt. Pasta’s, zalven of wierook zijn hiervoor geschikt. In het oude Egypte werden de overledenen bijvoorbeeld ingewreven met cederolie als reinigingsritueel voor een vredig leven na de dood. Bij ons wordt het gebruik van decente geuren ook steeds populairder. Etherische oliën bevatten stoffen die een positief effect kunnen hebben op het fysieke en mentale welzijn en kunnen op veel manieren worden gebruikt.

Wat zijn etherische oliën?

Etherische oliën, ook essentiële of geuroliën genoemd, zijn sterk geconcentreerde plantenextracten. Ze worden gewonnen uit plantendelen zoals bloemen, bladeren, wortels en twijgen, maar ook uit hele planten. Afhankelijk van de plantensoort verschillen ze in geuraroma’s, eigenschappen en toepassingsgebieden.

De belangrijkste bestanddelen van deze complexe biochemische mengsels zijn terpenen en fenolen. Een geurige olie kan honderden afzonderlijke stoffen bevatten met een grote verscheidenheid aan effecten. In tegenstelling tot conventionele oliën laten ze echter geen vettige film achter. Etherische oliën kunnen op veel manieren worden gebruikt: in aromatherapie, als kruidenmiddel, in natuurlijke cosmetica, voor het maken van parfums en cosmetica, als interieurspray of zelfs bij het koken.

In de natuur dienen etherische oliën in de planten te verdedigen tegen bacteriën, ongedierte of schimmels. Ze trekken insecten aan voor bestuiving en beschermen ze tegen te veel zonlicht of te veel waterverlies. Olieklieren in verschillende delen van de plant produceren deze geuren en aroma’s.

Het woord “etherisch” komt van het Griekse woord aither en betekent zoiets als “de weidse hemel”. Deze poëtische beschrijving verwijst naar het vluchtige karakter van de stoffen. In verbinding met lucht verdampen ze snel. Sluit daarom de flesjes, waarin de waardevolle essences meestal worden aangeboden, na gebruik goed af.

Hoe worden etherische oliën gemaakt?

De productie is complex. Om een kleine hoeveelheid olie te produceren zijn soms enkele duizenden bloesems nodig. Dit verklaart waarom bijvoorbeeld rozenolie zo duur is. Het productieproces is afhankelijk van het type plantdelen. De methode stoomdestillatie wordt het meest gebruikt. Deze splitst de geurmoleculen in etherische oliën en plantenwater (hydrolaten). Dit laatste is een waardevol “bijproduct” dat op veel manieren in natuurlijke cosmetica wordt gebruikt, bijvoorbeeld voor gezichtstonic of parfum.

Oliën uit de schillen van citrusvruchten worden verkregen door mechanische persing, de zogenaamde koude persing of expressie. Aangezien het hier om inheemse, d.w.z. natuurzuivere extracten gaat, wordt een biologische kwaliteit aanbevolen. De belangrijkste bestanddelen van etherische oliën kunnen ook synthetisch worden geproduceerd. Ze bereiken echter niet dezelfde effectiviteit. Echte etherische oliën zijn te herkennen aan de aanduiding “100 procent natuurlijk”.

Hoe werken etherische oliën?

Het wetenschap dat planten genezende krachten hebben en een positief effect kunnen hebben op het welzijn gaat terug op eeuwenlange ervaring. Al in de middeleeuwen gebruikte de abdis en geleerde Hildegard van Bingen planten en kruiden als natuurlijke remedie om bepaalde gemoedstoestanden en ziektesymptomen te verlichten. Deze kennis is tot op de dag van vandaag doorgegeven en is in de loop van de tijd steeds verder verfijnd.

Ondertussen weet men door talrijke studies dat etherische oliën beschermende, helende en verzorgende actieve bestanddelen bevatten. Afhankelijk van het gebruik worden ze via de slijmvliezen van de neus of via de huid opgenomen. De reukzenuwen in de neus sturen een reuksignaal naar het limbisch systeem, de plek in de hersenen van het reukvermogen en die emoties is betrokken. Dit activeert de afgifte van overdrachtsstoffen die een verandering in de stemming veroorzaken.

Bij uitwendig gebruik zoals een massage dringen de actieve bestanddelen via de celmembranen van de huid het lichaam binnen. Daar moeten ze het organisme stimuleren. Bij inname kan de gezondheidsbevorderende werking van etherische oliën (bijv. antibacterieel, digestief of vitaliserend) zich ook via de maag ontvouwen. In de aromakeuken worden etherische oliën gebruikt om gerechten te verfijnen. Veel kruiden,zoals gember, tijm of pepermunt, bevatten waardevolle stoffen. De Europese Unie heeft een aromaverordening gemaakt voor het gebruik van etherische oliën in de levensmiddelensector.

Welke etherische olie heeft welk effect?

Een van de belangrijkste toepassingsgebieden van essentiële oliën is aromatherapie. De natuurlijke geneeskracht van planten is bedoeld om mentale en fysieke kwalen te verlichten en lichaam, ziel en geest weer in harmonie te brengen. Voor de therapie zijn individuele essences en bijzonder krachtige samenstellingen van verschillende aromatische en geneeskrachtige planten beschikbaar. Welke oliën worden gebruikt, hangt af van het doel van de therapie.

Op mentaal-emotioneel niveau maakt aromatherapie onderscheid tussen verschillende werkingen:

• stemmingsverhogend, bijvoorbeeld mandarijn
• aardend, zoals vetiver
• ontspannend, bijvoorbeeld muskaatsalie
• revitaliserend, bijvoorbeeld mint
• harmoniserend, zoals jasmijn

Sommige oliën hebben zo’n complexe samenstelling dat ze zelfs meerdere effecten tegelijk hebben.

Er wordt gezegd dat het gebruik van bepaalde etherische oliën op de huid een gezondheidsbevorderend effect op lichamelijk vlak heeft. Van tea tree wordt gezegd dat het een antibacteriële werking heeft, tijm antiviraal en kardemom heeft een ​​slijmoplossende werking.

Hoe gebruik je etherische oliën?

Afhankelijk van hun werking kunnen etherische oliën kunnen op verschillende manieren worden gebruikt. Als interieurspray of in een ​​zelfgemaakt parfum, met etherische oliën kun je de meest uiteenlopende geuren in huis halen.

Etherische oliën als huisparfum

Etherische oliën zijn zeer geschikt als huisparfum. Je kunt hiervoor bijvoorbeeld een diffuser, een geurlamp, geurdispenser of een geursteen gebruiken. De oliën kunnen ook goed als interieurspray worden verspreid.

Zelfgemaakte cosmetica: massageolie of badessence

Massageolie kun je heel gemakkelijk zelf maken. Meng een paar druppels etherische olie met een hoogwaardige neutrale basisolie, zoals amandelolie. Als je wilt, kun je verschillende geuren combineren. Goed schudden en klaar! Etherische oliën kunnen ook worden gebruikt als badadditief voor een wellnessmoment. Om de olie met het water te kunnen verbinden, is een emulgator nodig, zoals melk.

In een zelfgemaakte mondspoeling

Voor een zelfgemaakte mondspoeling meng je gewoon wat gekookt water met een beetje natron/baking soda en een paar druppels tea tree of muntolie.

Rustgevend stoombad

Als je verkouden bent, dan doet het inhaleren boven een stoombad of met een inhalator goed. Hier is bijvoorbeeld eucalyptus als toevoeging heel geschikt. Tea tree olie is een geweldige aanvulling bij een gezichtsstoombad tegen een onzuivere huid. Pijnboom is populair als toevoeging voor de sauna opgieting.

Maak je eigen parfum

Een klein spuitflesje, alcohol en etherische oliën met je favoriete geuren is alles wat je nodig hebt om een parfum te maken. Bepaalde oliemengsels worden hiervoor aanbevolen: citrusoliën harmoniëren met bijna alle oliën, bijvoorbeeld met naaldoliën. Een combinatie van citrus- en bloemengeuren is geschikt voor een harmoniserende, stemmingsverbeterende werking. Bloemengeuren gecombineerd met zware, houtachtige geuren hebben een kalmerend en aardend effect. Als je zelf een vaste parfum wilt maken, vind je daarvoor een instructie in het Waschbär-magazine.

Waar moet je bij etherische oliën op letten?

• Let op de aanduiding “100 procent natuurlijk”, bij voorkeur in biologische kwaliteit.
• Etherische oliën zijn sterk geconcentreerde plantenextracten. Spaarzaam en verdund gebruiken.
• Niet rechtstreeks op het slijmvlies aanbrengen. Vermijd inwendig gebruik.
• Haal de olie indien mogelijk met een glazen pipet uit het flesje en sluit deze altijd goed af.
• Het is het beste om voorzichtig te beginnen en eerst verschillende oliën uit te proberen.
• Verdun de etherische olie met een dragerolie voordat je deze op de huid aanbrengt. De beste plaatsen om de olie aan te brengen zijn achter de oren, op de hielen of op de rug. Doe de olie in de palm van je hand en wrijf het in.
• Voor mensen die gevoelig zijn voor allergieën: test voor gebruik op een klein huidoppervlak. Als de huid na vijf tot tien minuten rood wordt, is het beter om de olie niet te gebruiken.
• Voorzichtigheid is ook geboden voor zwangere vrouwen, kleine kinderen en mensen die lijden aan epilepsie of hoge bloeddruk.
• Let op de wettelijk verplichte verklaring op de producten afhankelijk van het gebruik.
• Neem de gevarenwaarschuwingen van de fabrikant in acht.

Een overzicht van etherische oliën en hun werking

Sinaasappelolie

De fruitig-frisse aromatische geur van zongerijpte sinaasappels verbetert de stemming en zorgt voor een goed humeur door het hele huis. Een paar druppels zijn voldoende om kamers of wasgoed op te frissen met een levendige geur. Gebruik een paar druppels van de olie in een geurlamp, een diffuser of in het wasverzachtervakje ​​van de wasmachine.

Citroenolie

Verbetert de stemming, bevordert de concentratie en werkt stimulerend. Dat maakt de 100 procent natuurlijke citroenolie en citrusgeuren in het algemeen zo populair. Voeg gewoon een paar druppels toe aan het schoonmaakwater, het wasverzachtervakje ​​of de geurlamp en je dag kan niet meer stuk.

Lavandin olie

Haal de aromatische geur van de Provence in huis! Lavandin (hybride lavendel) reinigt, verfrist en kalmeert. Geschikt als interieur- en wasgeur en als toevoeging aan het schoonmaakwater. 100 procent natuurlijk. Zeer zuinig in gebruik. Breng twee tot drie verstuivingen van het lavendel goedenacht-spray aan op je kussen en je waant je op vakantie in Frankrijk.

Zirbenolie

Zoals bosbaden… De houtachtig-aromatische geur van de 100 procent natuurlijke olie van de twijgen en naalden van de alpenden zorgt voor een blijvend ontspannings effect en ondersteunt het concentratievermogen. Alleen verdund gebruiken!

Meng voor een huid- en massageolie vijf druppels met 50 ml olie, bijvoorbeeld amandelolie. Meng als badtoevoeging 10 tot 15 druppels met vier eetlepels room of melk en voeg dit aan het badwater toe. Een Zirbengeur-spray is zeer geschikt als interieurspray en voor op reis.