Materiaalkunde jeans: eco versus conventionele jeans

Jeans, in Nederland ook bekend als spijkerbroek, had zijn oorsprong als robuuste en slijtvaste werkbroek aan het einde van de 19e eeuw. Meer dan zestig jaar geleden kreeg de “blue jeans” bij steeds meer mensen een plekje in de kledingkast. De broek is een blijver. Bijna geen enkel ander kledingstuk is erin geslaagd om zichzelf gedurende zoveel jaren opnieuw uit te vinden en modieus te blijven. En ook nu gaan jeans weer met de tijd mee: door de klimaatverandering wensen de klanten duurzame en humane productieprocessen en dat er hulpbronnen worden bespaard. De textielindustrie speelt hierop in met een steeds groter wordend aanbod van duurzame mode, zoals bijvoorbeeld eco jeans. We hebben de eco jeans met een conventionele jeans vergeleken.

Waar staat het woordje ‘eco’ precies voor in eco jeans?

In tegenstelling tot conventionele jeans wordt er bij de productie van het bio denim al rekening gehouden met het milieu bij het zaaien van het katoen. Er worden alleen ongediertebestendige zaden gebruikt. Daarnaast wordt er in de gecontroleerde biologische teelt geen gebruik gemaakt van chemische bestrijdingsmiddelen, pesticiden of genetische manipulatie. Bij de productie van conventionele jeans komen deze echter wel veel voor. De denimstof uit biologisch katoen in de eco jeans bevat dus geen schadelijke stoffen.

Eco vs. conventionele jeans: een vergelijking van de productie en afwerking

Bij het verwerken van het biologisch katoen tot spijkerstof blijft duurzaamheid de topprioriteit. Bij de conventionele methoden worden bijna altijd chemische vezels zoals elastaan ​​gebruikt als stretchcomponent of gemengde weefsels met op aardolie gebaseerde kunststoffen. Dit wordt bij de verwerking van het biologisch katoen tot denim grotendeels vermeden. De verwerkingsmethoden verschillen ook aanzienlijk wat betreft het waterverbruik tijdens het productieproces: bij conventionele jeans ligt het waterverbruik rond de 40 tot 160 liter, afhankelijk van de gewenste wassing. Bovendien is het zandstralen van de jeans met kwartszand schadelijk voor de gezondheid van de arbeiders. Dit proces zorgt bijvoorbeeld voor het zogenaamde destroyed-effect op jeans.

Bij eco jeans worden zachte lasertechnieken gebruikt om de “used look” te bereiken. Al met al levert dit een waterbesparing op tot wel 70 procent. En, in tegenstelling tot conventionele jeans, zonder het afvalwater en dus het grondwater te vervuilen met giftige chemicaliën. Eco jeans worden ook op een milieuvriendelijke manier geverfd bijvoorbeeld met plantaardige kleurstoffen.

De arbeidsomstandigheden: eco vs. conventionele jeans

Bij conventioneel geproduceerde jeans worden de arbeiders in het productieproces vaak blootgesteld aan chemicaliën en andere schadelijke stoffen. Bovendien krijgen ze zelden een fatsoenlijk loon. De arbeidsomstandigheden kunnen met recht worden omschreven als uitbuitend en onwaardig. Ook kinderarbeid is hier niet ongebruikelijk.

Eerlijke en duurzame mode, zoals jeans gemaakt van biologisch katoen, wordt niet alleen op een manier geproduceerd, waarbij er hulpbronnen kunnen worden bespaard. Ook de productieprocessen zijn transparant. Naast een respectvolle omgang met het milieu, zijn eerlijke lonen en fatsoenlijke arbeidsomstandigheden van cruciaal belang. Dat betekent natuurlijk ook dat eerlijke textielbedrijven geen kinderarbeid tolereren.

Zijn conventionele jeans schadelijk voor de gezondheid?

Alle conventionele jeans worden behandeld met giftige chemicaliën en allergenen. Deze vormen niet alleen een zware belasting voor de gezondheid van de arbeiders in de productiefaciliteiten. Degenen die later deze jeans dragen, hebben ook last van de effecten. Velen weten niet dat bijvoorbeeld bleekmiddelen zoals chloor of kaliumpermanganaat in de spijkerstof achterblijven. Deze kunnen allergieën en zelfs kanker veroorzaken wanneer ze op de huid worden gedragen.

Synthetisch geproduceerd indigoblauw wordt gebruikt voor het blauw verven van conventionele jeans. Deze kleurstof bevat echter aniline als basis. Aniline zou kanker en erfelijke afwijkingen aan kiemcellen kunnen veroorzaken. Daarom moet je conventionele jeans wassen, voordat je ze voor de eerste keer draagt. Maar ook dan kun je deze jeans niet zonder bedenken dragen, want de genoemde schadelijke stoffen komen in ons grondwater terecht. Daar kunnen ze slechts moeizaam of in sommige gevallen helemaal niet worden afgebroken.

Hoe herken je een eco jeans?

De prijs alleen is geen garantie voor duurzame bio-kwaliteit, ook niet bij dure merken. Extreem goedkope jeans en dure merkjeans komen vaak van vergelijkbare of zelfs dezelfde fabrieken. Het is daarom zeer belangrijk om je voor de aankoop goed te informeren. Het is het beste om specifiek te zoeken naar eco-certificeringen.

Gecertificeerde eco-keurmerken: een garantie voor de bio-kwaliteit

Betrouwbare eco-keurmerken zijn bijvoorbeeld de GOTS-certificering (Global Organic Textile Standard), de labels NATURTEXTIL IVN gecertificeerd, BEST en MADE IN GREEN by OEKO-TEX®. Deze worden door onafhankelijke instituten streng gecontroleerd en staan zowel voor een milieuvriendelijke als een arbeidsvriendelijke, eerlijke productie. De toevoeging “g.b.t.” in de declaratie staat voor katoen uit gecontroleerd biologische teelt en dat de stof volgens ecologische normen wordt verwerkt.

Worden eco jeans altijd automatisch eerlijk geproduceerd?

Als we het hebben over “eerlijke” kleding, bedoelen we meestal “Fair Trade”. Het gaat dus om eerlijke handel met sociaal aanvaardbare arbeidsvoorwaarden en passende lonen voor de arbeiders. Een ecologisch duurzame teelt is hier echter niet automatisch gegarandeerd. Het is daarom belangrijk om te weten dat niet alle producten met een eco-certificering automatisch voor beide aspecten staan.

Kijk bijvoorbeeld eens kritisch naar het veel geziene STANDARD 100 by OEKO-TEX® certificering. Het garandeert een eindproduct zonder schadelijke stoffen. Maar het gebruik van chemicaliën in het productieproces of maatschappelijk verantwoorde productieomstandigheden worden echter niet gegarandeerd. Daarentegen staat de Fairtrade-certificering voor katoen voor eerlijke arbeidsomstandigheden, maar ze garandeert geen duurzame productie zonder schadelijke stoffen. Het is daarom beter om vooraf goed uit te zoeken waar de individuele eco-certificeringen voor staan.

Eco vs. conventionele jeans: de ecologische voetafdruk

Iedereen laat zijn eigen ecologische voetafdruk op aarde achter. Wat betekent dat precies? Hoe meer ruimte en hulpbronnen een persoon nodig heeft om aan zijn behoeften te voorzien, hoe groter zijn individuele ecologische voetafdruk. Als je duurzamer wilt leven, moet je doelgerichte beslissingen nemen die ervoor zorgen dat je minder hulpbronnen verbruikt.

Maak je geen zorgen: het verkleinen van je ecologische voetafdruk is niet zo moeilijk. Om bij het thema te blijven: je keuze voor eco jeans in plaats van conventionele jeans is altijd de juiste. Maar hoe je de jeans behandelt nadat je ze hebt gekocht, speelt ook een belangrijke rol. Als je de broek zelden en duurzaam wast, hem binnenstebuiten draait en niet in de droger stopt, dan doe je alles goed. Het is ook beter om de spijkerbroek later niet zomaar weg te gooien. Je kunt hem ook op de rommelmarkt of in een tweedehandswinkel verkopen of iemand cadeau doen.

Conclusie: een duidelijke “ja” voor de eco jeans

Door bewuster in te kopen, kan ieder individu zeker een verschil maken op weg naar een betere ecologische voetafdruk. Zoals zo vaak zijn het juist de kleine, alledaagse dingen waarmee je de individuele ecologische voetafdruk kunt verkleinen. Met de beslissing om bijvoorbeeld te kiezen voor een eco jeans, draag je bij aan meer duurzaamheid en ga je tegelijkertijd met de mode mee. Bovendien zorgt het voor het goede gevoel, dat je een beetje ecologische en sociale verantwoordelijkheid op je hebt genomen. Je nieuwe eco jeans wordt zo al snel je favoriete kledingstuk.