De geschiedenis van de adventskalender: van het begin tot nu
Eigenlijk begint de magie van Kerstmis al voordat het feest plaatsvindt. In de adventsperiode komen we gezellig samen, bakken, zingen en decoreren. En vandaag de dag mag een adventskalender natuurlijk niet ontbreken. Het maakt het wachten op Kerstmis mooier en met zijn mysterieuze deurtjes maakt het de kersttijd nog magischer, speciaal voor kinderen. We komen de adventskalender in veel verschillende varianten tegen. De bekendste is waarschijnlijk de kalender, waar achter elk deurtje een stukje chocolade verstopt zit. Maar ook foto’s, gedichten of zelfgemaakte adventskalenders worden steeds populairder. Maar waar komt deze traditie eigenlijk vandaan?
Inhoud
De geschiedenis van de adventskalender: een creatief begin
Hoe lang duurt het nog tot het eindelijk kerst is? De oorsprong van de adventskalender begint in 1838, toen de directeur van een protestants opvangcentrum voor kinderen genoeg had van deze vraag en besloot om de tijd in de aanloop naar de feestdagen met kaarsen weer te geven. Hiervoor plaatste hij 20 kleine en vier grote kaarsen op een oud wagenwiel. De grote kaarsen stonden voor de vier adventszondagen. Tijdens de dagelijkse godsdienst werd er steeds een kaarsje meer aangestoken, waardoor de tijd tot Kerstmis voor de kinderen tastbaarder werd.
In de loop van de jaren werden dergelijke adventskalenders ook in kleinere huishoudens en gezinnen gemaakt. Want ook hier werden mensen meerdere keren per dag gevraagd wanneer het eindelijk Kerstmis is. In het begin waren de kalenders nog telhulpjes of pragmatische hulpmiddelen om de tijd bij te houden. Chocolade kwam er nog niet aan te pas. In die tijd mochten de kinderen bijvoorbeeld elke dag een krijtstreep wegwrijven, een extra foto ophangen of met het gezin een stukje van een adventskaars laten branden.
Aangezien de adventskalenders, net als kerst, een religieuze oorsprong hebben, was ook de variant om elke dag een rietje in de kribbe te leggen populair, zodat het kindje Jezus lekker zacht zou liggen zijn als hij aankwam. was ook de variant om elke dag eebij aankomst. Dus werden de mensen al vroeg creatief om met eenvoudige middelen bij te dragen aan de magie van de adventsperiode en om vooral kinderen blij te maken.
Verschillende varianten van de adventskalender
Uiteindelijk verscheen in 1902 de eerste gedrukte adventskalender in de vorm van een adventsklok, waarvan de wijzer elke dag een sectie vooruit kon worden bewogen. Hier konden echter slechts twaalf secties worden ondergebracht, zoals bij een wijzerplaat. In 1903 werd een kalender van twee pagina’s gemaakt waarin de kinderen elke dag een kerstplaatje konden uitknippen en in het veld met de bijbehorende datum konden plakken. Deze eerste adventskalenders waren dus nog echte knutselwerkjes!
Ook was in het begin de tijdsperiode die ze moesten bestrijken nog niet algemeen vastgelegd. Er waren dus kalenders die pas op 6 december begonnen en een geliefd cadeau waren voor Sinterklaas. Adventskalenders, gebaseerd op het kerkelijk jaar, bestreken soms de periode tot Driekoningen op 6 januari. Vanaf 1922 kwam er enige uniformiteit toen de adventskalender met deurtjes werd ingevoerd. Pas na 1945 werd 1 december definitief vastgesteld als het begin van de kalender.
Omdat het papier tijdens de oorlog schaars was, bloeide deze traditie pas in vredestijd weer op en werden er foto’s uit de jaren dertig gebruikt. Deze herinnerden de mensen aan de “goede oude tijd”. Romantische winterlandschappen, besneeuwde dorpjes en glittereffecten zijn kenmerkend voor de stijl van de adventskalenders. Sinds de jaren 50 is de adventskalender niet meer weg te denken en hoort gewoon bij december, want vanaf die tijd werden ze massaal geproduceerd en dus betaalbaar. Ook vandaag de dag zijn er nog steeds nostalgische kalenders te vinden, die sterk lijken op de bijna 100 jaar oude versies. Liefhebbers opgelet: in 1958 verscheen de eerste adventskalender met kleine stukjes chocolade achter de deurtjes in plaats van plaatjes. Vanaf dat moment werd de kalender steeds populairder.
Vanuit Duitsland verspreid over de hele wereld
De adventskalender is overigens een Duitse uitvinding. Pas na 1945 werd hij geïnternationaliseerd en geëxporteerd. De kleine kalenders waren populaire souvenirs, zodat de gebruiksaanwijzing bijvoorbeeld niet alleen in het Duits verscheen, maar ook in het Engels en Frans. Zo werd het kerstgebruik wereldwijd populair. Als het om de selectie van afbeeldingen gaat, dan hebben de landen verschillende voorkeuren: op Zwitserse adventskalenders vind je geen kerstmannen, in de VS is er achter het laatste deurtje een brandende open haard in plaats van een kerstboom of een kerststal verborgen, en in Engeland zijn religieuze motieven bijzonder populair.
Hoe zag jouw adventskalender eruit tijdens je jeugd en welke variant vind je vandaag het leukst? We hopen dat onze Waschbär-adventskalender je ook dit jaar weer elke dag vreugde brengt en we wensen je een magische kerstperiode.