Cleanup: Samen tegen zwerfafval

Iedere dag lees je erover in de kranten, hoor je het op de radio en televisie of het komt voorbij op social media: we produceren te veel (plastic) afval. Door onze wegwerpmaatschappij drijft er plastic in de oceanen en de gevolgen voor de flora en fauna zijn niet te overzien. Een groot deel van het plastic komt via kleine riviertjes in de oceaan terecht. Rivieren vervoeren verschillende soorten afval over korte of lange afstanden. Veel mensen kennen de foto’s van smerige stranden, parken of andere openbare ruimtes en niet alleen uit de media, maar de meesten hebben dit tijdens een vakantie of uitstapje ook vaak met eigen ogen gezien. Afvalpreventie moet bij ons allemaal bovenaan de lijst met prioriteiten staan, maar wat doe je als het al te laat is? Om dit probleem aan te pakken, hebben we een flinke dosis eigen initiatief nodig.

World Cleanup Day – Wat is het idee erachter en brengt het wat op?

De discussie over het zwerfafval wordt allang niet meer alleen op politiek niveau gevoerd, maar heeft ook al een tijd de privé huishoudens bereikt. In Nederland wordt jaarlijks de World Cleanup Day door de organisatie Plastic Soup Foundation gecoördineerd. Hier komen mensen van verschillende leeftijdscategorieën en culturele, etnische en religieuze achtergronden samen om zwerfafval op te ruimen. Iedereen kan meedoen! Op de website van de World Cleanup Day kun je zien waar opruimacties plaatsvinden. Je kunt je daar bij bestaande acties van organisaties, bedrijven, verenigingen, actiegroepen of mensen in jouw buurt aansluiten of zelf een opruimactie organiseren.

Er wordt ook onderzoek naar het zwerfafval gedaan. Met deze informatie kan dan het probleem bij de bron worden aangepakt, zodat betere verpakkingen worden gemaakt. Of door statiegeld op flesjes en blikjes in te voeren. Sinds 1 juli 2021 is in Nederland statiegeld op kleine flesjes ingevoerd en sinds 1 april 2023 zit er ook statiegeld op blikjes. In andere landen is gebleken dat het invoeren van statiegeld een positieve bijdrage heeft geleverd met betrekking tot het probleem van flesjes en blikjes in het milieu. Dat is ook het geval in Nederland blijkt uit het onderzoek naar drankverpakkingen van Zwerfinator Dirk Groot. Met behulp van de Litterati-app kan worden vastgelegd welk zwerfafval en hoeveel er wordt opgeruimd. Inmiddels zijn er al meer dan 4 miljoen items geregistreerd. In 2020 was plastic in Nederland het meest voorkomende zwerfafval met 74%. In het jaar 2019 was dit nog 61%. De items die het meest werden gevonden zijn sigarettenfilters, verpakkingen, blikjes, flessen, doppen, zakjes en bekers.

Hoe organiseer je een opruimactie?

Een goede voorbereiding is het halve werk:

1. Datum: Het is het beste om het evenement ongeveer een maand van tevoren vast te leggen.
2. Deelnemers: Neem tijdig contact op met lokale belanghebbenden en maak hen enthousiast voor het idee, bijvoorbeeld op scholen, bedrijven, het stadsbestuur, clubs, het afvalverwerkingsbedrijf, kinderdagverblijven, enz.
3. Locatie: Zoek een geschikte opruimlocatie, zoals een bekende plek in de stad of het gebied rondom een school waarvan bekend is dat er veel vuil rondzwerft. Kijk goed naar de gewenste locatie en zorg ervoor dat deze geschikt is voor de doelgroep van deelnemers.
4. Toestemming: Coördineer de tijd en locatie van de schoonmaak met de gemeente, zodat ze toestemming kunnen geven.
5. Hulp: Gemeentelijke afvalverwerkingsbedrijven zijn belangrijke voorstanders van opruimacties. Ze helpen vaak graag bij het ophalen van het verzamelde afval, zorgen voor grijpers, vuilniszakken, handschoenen, verkeersvesten, vuilnisbakken, enz. Tevens verstrekken ze belangrijke informatie over hoe om te gaan met vuilnis. Niet alle soorten afval moeten door vrijwilligers zelf worden ingezameld. Hieronder vallen bijvoorbeeld grofvuil, grote voorwerpen, autobanden, groenafval of gevaarlijk afval (spuiten, scherpe of giftige voorwerpen, enz.).

Cleanup: Waar moet je bij een opruimactie op letten?

De organisatie Plastic Soup Foundation raad aan om telefonisch of via de website contact met de gemeente op te nemen om daar grijpers te lenen. De gemeentereiniging of de afdelingen Publieke Werken of Publieksinformatie kunnen je hier vaak verder helpen.

• Draag stevige schoenen.
• Laat kinderen alleen deelnemen onder begeleiding van een volwassene.
• Gebruik handschoenen. Als deze niet verstrekt worden, dan kunnen tuinhandschoenen nuttig zijn.
• Breng stevige vuilniszakken mee als die niet worden verstrekt.
• Zamel zelf geen grofvuil, banden, groenafval, gevaarlijk afval of apparaten zoals oude koelkasten in, maar meld de locatie aan het gemeentebedrijf.

Meer informatie wat je kunt doen tegen zwerfafval, welke activiteiten er gepland zijn en kennis omtrent zwerfaval vind je op de website van Supporter van schoon.

Eigen opruimactie, ja of nee? Het is vooral belangrijk om mee te doen.

Je kunt je via de website van World Cleanup Day aanmelden of ook zelf een opruimactie organiseren. Hiervoor ga je naar de homepage of direct naar de aanmeldkaart. Daar klik je op organiseren of deelnemen. Op de kaart kun je zoeken naar een locatie, straat, plaatsnaam of postcode. Vul daarna het formulier in en zorg voor een duidelijke tekst. Als je een open opruimactie organiseert, dan zal de informatie namelijk voor iedereen zichtbaar zijn. Nadat je de opruimactie hebt aangemaakt, ontvang je een bevestiging per e-mail. In de e-mail is een knop om de opruimactie direct via social media te delen of deel de actie per e-mail, zodat veel mensen komen helpen.