Do it yourself: paaseieren plantaardig verven

Gekleurde eieren horen traditioneel bij Pasen. Paaseieren verven is een leuke bezigheid voor jong en oud en wordt gedaan als voorbereiding op de paasdagen. De meeste kinderen kunnen niet wachten tot het paaszondag is en ze eindelijk in de tuin de eieren kunnen zoeken die de paashaas voor ze heeft verstopt. Ondanks dat deze traditie al zeer oud is, is deze nog steeds zeer geliefd. Het bewustzijn voor het materiaal waarmee de eieren vandaag de dag worden geverfd neemt toe.  Er wordt gezocht naar alternatieven en zo is het plantaardig verven van paaseieren weer herontdekt.

Speciale eierverf is makkelijk in gebruik, zeer intens en bied betrouwbare kleurresultaten. De kunstmatige kleurstoffen bevatten helaas vaak azo-kleurstoffen die allergische reacties kunnen veroorzaken. Natuurlijke kleurstoffen zijn niet zo fel als de kunstmatige. Ze hebben eerder zachte en harmonische pasteltinten en dat is zeker geen nadeel.

De kleuren kun je goed maken met niet-giftige plantenbrouwsels. Natuurlijke kleuren kunnen uit wilde planten, die in de natuur groeien, worden gewonnen en een breed scala aan kleurnuances bieden. Paaseieren kunnen ook goed worden geverfd met fruit, groente en kruiden. Voor onderstaande recepten gebruik ik alleen ingrediënten, die seizoensgebonden of afkomstig uit de diepvries zijn.

Verven met natuurlijke plantenkleuren: een oud gebruik herontdekt

De kleurnuances kunnen zeer verschillend uitvallen. Paarstinten bevatten ook verschillende blauwe componenten. Met rode kool krijg je bijvoorbeeld een lila tint die richting blauw gaat.

De intensiteit van de kleuren hangt af van de kleurconcentratie van het brouwsel. Hoe langer de groente of het fruit kookt, hoe geconcentreerder de kleurstof in het kookvocht en hoe intensiever de kleur van de eieren. Het mooiste resultaat krijg je als je witte eieren gebruikt. Met bruine kan het ook, maar dan wordt de kleur minder helder.

• rode kool: rood, paars en blauw
• bosbessen, bramen: blauw en paars
• rode bieten: rood tot paars
• uienschillen: bruin en geel
• kurkumapoeder: fel geel en oker

Paaseieren plantaardig verven: rode kool voor paarstinten

Bij het inkoken van rode kool wordt het brede kleurenspectrum zichtbaar. Van lichtpaars naar rood tot donkerblauw, alles is mogelijk. De eerste tekenen van de kleur krijg je bij het snijden van de kool. Het sap laat blauwpaarse sporen achter op de snijplank.

Snijd een kleine rode kool in fijne reepjes. De buitenste blaadjes kunnen hiervoor uiteraard ook worden gebruikt. De verhouding van het aantal bladeren en het water is belangrijk. Kook de reepjes kool afgedekt in ongeveer 1,5 liter water en laat het dan een uur op 70 graden sudderen.

Het kookvocht door een zeef afgieten en opvangen in een hittebestendige kom (bijvoorbeeld van glas). Doe hier voorzichtig de schoongemaakte eieren in. Na een korte inwerktijd krijg je lichtblauwe nuances.

Na het verven haal je de eieren met een schuimspaan of eetlepel uit het kookvocht. Laat ze vervolgens op een doek drogen.

Tips:

• Wie lichtblauwe eieren niet kleurrijk genoeg vindt, kan het ei kort in kurkuma dompelen. Zo ziet het ei er gelijk heel anders uit.
• Als de eieren droog zijn en je deze nog een keer kort in het kookvocht dompelt, dan zien ze er gemarmerd uit.
• Door de eieren meerdere keren in het kookvocht te dompelen krijg je intense kleuren.
• Een donkerblauwe kleur krijg je als de eieren vele uren (of de hele nacht) in het verfbad blijven.

Paaseieren plantaardig verven met bosbessen, zwarte bessen en bramen

Aangezien er rond Pasen geen verse bramen of bosbessen zijn kun je hier het beste diepvriesvarianten gebruiken. Misschien heb je zelfs nog restjes fruit ingevroren uit eigen tuin. Laat de vruchten ongeveer 15 minuten koken. Om te testen of de eierschaal de gewenste kleur krijgt, leg je een gekookt ei een paar minuten in het kookvocht en kijk je of het zo goed is. Als de eieren op verschillende tijdstippen uit het kookvocht worden gehaald, dan krijg je verschillende blauwtinten.

Tip: Bij het verven van eieren kan het voorkomen dat je te weinig plaats op het fornuis hebt. De eieren kun je dan ook samen met de vruchten koken (ongeveer 10-15 minuten).

Rode bieten: de snelste manier om eieren op natuurlijke wijze te verven

Het rood van de rode biet neigt naar een blauwtint en de kleur kan daarom roodpaars worden. Om de kleur uit de rode biet te krijgen snijd je ongeveer twee kleine exemplaren in vieren en laat dit met een halve liter water circa 40 minuten koken. Daarna zet je het vuur lager en laat je de eieren ongeveer 10 minuten op laag vuur meekoken.

Haal de eieren uit het water en laat ze afkoelen. Na het drogen kun je de eieren weer in het kookvocht dompelen. Als je dit doet, dan krijg je leuke patronen.

Tip: Als het snel moet gaan, dan kun je bietensap uit de supermarkt gebruiken. Doe daarvoor het sap en de schoongemaakte eieren in een pan en laat dit circa 10 tot 15 minuten koken.

Uienschillen en kurkuma geven paaseieren een mooie, gele tint

Uienschillen geven een bruinachtige kleur. Van nature zijn er ook bruine eieren en daarom vinden veel mensen het onaantrekkelijk om witte eieren bruin te verven. Als je twee theelepels kurkuma aan het kookvocht toevoegt, dan ontstaan er felle kleuren. Hiervoor kook je de dunne uienschillen van 10 kleine uien in circa 2 liter water totdat het kookvocht een mooie bruine kleur krijgt. Daarna roer je de kurkuma erdoor en zet het vuur lager. Leg de eieren voorzichtig in het water en kook ze ongeveer 10 tot 15 minuten mee. Laat de eieren vervolgens een half uur in het verfbad liggen.

Tip: Om interessante kleuren te krijgen kun je bruine en rode uienschillen mengen. Als je op tijd met de voorbereiding begint kun je vantevoren verschillende uienschillen verzamelen.

Waarom verven wij eigenlijk eieren met Pasen?

Het plantaardig verven van eieren is een eeuwenoude traditie. De oorsprong van dit gebruik is tot op heden niet helemaal duidelijk. In de Middeleeuwen werden de eieren tijdens de vastentijd geverfd om ze van verse eieren te kunnen onderscheiden. Christenen mochten in deze tijd geen eieren en vlees eten. Om te voorkomen dat de eieren bederven, die tijdens deze 40 dagen werden gelegd, werden ze met uienschillen en rode bieten geverfd en langer houdbaar gemaakt. Hieruit weten we dat gekookte eieren 40 dagen houdbaar zijn, mits de eierschaal onbeschadigd is.